Kirkjuritið - 01.01.1944, Side 68

Sveinn Vikingur:
Jan.-Febr.
62
ustu og dýrmætustu gri])i kirknanna. Hvorugu hefur
kirkjunni aftur verið skilað. Jafnframt því, sem kirkjan
var þannig rúin eignum sínum, var hún og einnig að
sjálfsögðu svipt möguleikum til þess að starfa á jafnvíð-
tækum grundvelli og áður.
Smátt og' smátt færist svo í það horf, að jarðeignir
kirkjunnar hverfa svo að segja allar til ríkisins, og kirkj-
an sem stofnun er svipt öllum sjálfstæðum forráðum.
Skólarnir, sem liún liafði komið á fót og' rekið um aldir,
þá tekur ríkisvaldið í sínar hendur, og útilokar kirkjuna
vendilega frá ölluin afskiptum af þeim o. s. frv.
Prestarnir sitja sem leiguliðar ríkisins á liinum gömlu
höfuðhólum, sem kirkjan átti, og með liverju ári, sem
líður, eru fleiri og færri þeirra seld eða leigð einstökum
mönnum eða pörtuð niður í smáhýli. Þingið ákveður
tölu preslanna og skammtar þeim laun. Og æðsta stjórn
kirkjunnar er i höndum ráðherra, sem jafnframt geg'n-
ir öðrum enn umfangsmeiri störfum, og mun að jafnaði
valinn með meira tilliti til þeirra en kirkjumálanna, og
að því er ég hygg, nnm jafnvel engin trygging vera fyr-
ir því í löggjöf vorri eða stjórnarskrá, að sá ráðherra,
sem fer með kirkjumálin á hverjum tíma, þurfi einu
sinni að tilheyra þjóðkirkjunpi, hvað þá að hafa nokkra
sérþekkingu á málefnum hennar og högum.
Svo er þá komið, að kirkjan, sem um langt skeið var
ríkasta, voldugasta og áhrifamesta stofnunin á Islandi,
er nú með öllu févana og liáð ríkisvaldinu. Hún fær eng-
an beinan fjárstyrk frá r-íkinu lil eigin umráða og frjálsr-
ar starfsemi, svo sem þó hafa flestar aðrar stærri félags-
stofnanir í landinu. Hún fær ekki að ráða málefnum
sínum sjálf nema að mjög takmörkuðu leyti. Starfsmenn
hennar hafa til skamms tima verið svo illa launaðir,
að fullkomin vanvirða má teljast.
Alll þetta, sem nú hefi ég nefnt, hlaut smátt og smátt
að skapa breytt viðhorf almennings til kirkjunnar — og
hefir líka gjört það. Með dvínandi álirifum prestanna