Jörð - 01.06.1943, Page 37

búa þar ma'ður, cr væri þessum kostum búinn og hefði auð fjúr
i ofanálag. Því Brjánslækur er staður fyrir eitthvað stórt.
n ARÐSTRENDINGABÓK er skipt i þrjá hluta. Fyrsti kaflinn,
„Héraðslýsingar“, er nákvæm lýsing á allri sýslunni; farið eftir
strandlengjunni frá austri til vesturs. Er ekki einungis hverri
sveit lýst íyrir sig, heldur auk þess hverri einstakri jörð, fleiri
og færri orðum, — og er það heillandi lestur fyrir kunnuga og
þó að ei nákunnugir séu. I-Iins vegar er hætt við, að alókunnugir
eigi sumir óliægt með að festa hugann við þess háttar landslýs-
ingu. Að þvi er þessa bók snertir, er þó engan veginn vist, að slíkir
verði margir, þvi að svo mjög eru flestir ókunnugir þessum byggðar-
löguin að öðru en því að vita, að þau eru mjög sérstæð og talin
viða fögur, að mörgum mun einmitt leika beinlínis hugur á að
kynnast þeim af bók, — ekki sízt með svo mörgum og fögrum skýr-
ingarmyndum, sem hér eru. (Myndirnar tók Þorsteinn Jósepsson).
Annar kaflinn, „Atvinnuleit og lifnaðarhættir“, er safn af rit-
gerðum — ákaflega fróðlegar og meira og minna skemmtilegar
lýsingar á helztu og sérkennilegustu þáttum atvinnulifsins — við-
nreign mannsins við hina að ýmsu sérstæðu, að sumu gjafmildu
og þó mistæku náttúru Barðastrandarsýslu. Þar er t. d. kapítulí,
er ber hið dulúðuga nafn „Látrabjarg“ og annar, er nefnist „Odd-
hjarnarsker" og báðir segja skemmtilega frá „höfuðstöðum“ í at-
vinnulífi Breiðfirðinga í gamla daga — stöðum, er nú liggja ónytjaðir.
Þriðji kaflinn, „Menningarþættir“, er frásögur um menningar-
framtak og um frækleik á sjó og um konur, er voru karlmanns-
igildi til útiverka og jafnframt viðurkenndir höfðingjar i heimi
hjarta og hugar. Breiðfirðingar stóðu einna fremstir meðal ís-
lenzkrar alþýðu að hverskyns menntun á fyrri hluta 19. aldar og
fram yfir Þjóðhátíð og áttu í sínum hópi fjölda skörunga á marg-
víslegum sviðum. Og er vonandi, að ekki líði á löngu, áður en
),Breiðfirðingaþættir“ verði gefnir út, sem framhald þessarar bók-
ar. Matthias Jochumsson hefur á ógleymanlegan hátt vakið athygli
nútimakynslóðarinnar á þessu í „Sögukaflar af sjálfum mér.“ „Snæ-
bjarnarsaga“ einnig.
Barðstrendingabók likist „Vestur-Skaftafellsýslu og íbúum henn-
nr“ að þvi, að þar er mest rætt um landið sjálft og viðskipti ibú-
anna við það, og jafnframt í því, að hún er skrifuð af mönnunum
sjálfum, er i héraðinu lifa og við náttúru þess glíma, — þó með
þeim mismun, að B. skrifa eingöngu (alþýðlegir) fræðimenn, enda
eru höfundar hennar miklu færri en „V.-Sk. og íb. h.“ Sumir þeirra
skrifa mjög skemmlilega. Fagurt og látlaust dæmi um menningu
Breiðfirðinganna gömlu er hin endurprentaða grein Hafliða heit-
ins Eyjólfssonar um „formennsku og stjórn“.
jörð
9*
131