Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Blaðsíða 87

JÓN SIGURÐSSON
FRAMKVÆMDARATRIÐI
Framkvæmd og dagleg stjórnun fræðslustarfseminnar felur vitanlega í sér marg-
vísleg viðfangsefni. Hér verða nokkur atriði nefnd til þess að gefa lesanda hug-
myndir um túlkun og útfærslur sumra þeirra atriða sem fram hafa komið og snerta
gæðastjórnun sem ráðandi þátt stefnumótunar og skipulags í fræðslustarfi. Nokkur
mikilvæg atriði varðandi framkvæmd og útfærslu verða nú nefnd í stuttu máli
(Barnett 1992, Appendix, Financial Times Survey 1994:31-36, Jón Sigurðsson 1994:8).
Stofnunin gerir sér formlega stefnulýsingu og yfirlit um öll helstu starfsmarkmið,
bæði um næstu áfanga og misseri og einnig til lengri framtíðar. I þessari stefnu-
lýsingu og framtíðarsýn eru jafnframt ákvæði um helstu leiðir að markmiðum þeim
sem sett eru. Þannig gerir stofnunin sér stöðugt og með föstu millibili sjálfsmynd og
mælistikur fyrir alla starfsemina. Um þessi skjöl hefur mótast sammæli meðal
starfsmanna og þau hafa hlotið staðfestingu stjórnar stofnunarinnar.
Á grundvelli þessara formlegu skjala eru gerðar lýsingar námsbrauta og nám-
skeiða, námsvísar og námslýsingar, og endurskoðaðar reglulega.
Fræðslan fylgir rækilegum kennsluáætlunum, með nákvæmum efnisatriðum sem
sett eru á blað fyrir fram og námsmenn hafa í höndum frá byrjun. Meðal efnisatriða
eru markmið, mælistikur, námsmat og röksemdir fyrir sérhverju námskeiðinu,
námsefni, einstök viðfangsefni o.s.frv. Kennarar vinna þessa áætlun, eru bundnir af
henni og hún hefur fyrir fram hlotið einhvers konar staðfestingu samstarfsmanna
eða stjórnar. Eftir á er gert sams konar kennsluyfirlit.
í þessum formlegu skilmálum hafa námsmat og próf eðlilegan sess og sæta
stöðugri athugun og samanburði samhliða öðrum þáttum. I því efni skiptir t.d. máli
á háskólastigi að lagt sé mat á upphafsstöðu námsmanna og árangur starfs og náms
metinn að loknum hverjum áfanga í slíku ljósi. Allt námsmat og próf verða að standast
eigið innra mat og röksemdir og liita markmiðum starfsins, jafnt um efni, form, umfang,
tíðni, mælistikur og annað.
Viðurkennt er í starfinu að fræðsla er annars vegar afliending og miðlun og hins
vegar viðtaka eða móttaka ístöðugri próun þar sem ævinlega má gera betur og jafnan
verður að fylgjast með framvindunni utan dyra skólans.
Enginn kennari „á" sitt eigið svið. Allir sæta aðhaldi og meðdómendum í starf-
inu, og fyrir hendi eru einhver skýr takmörk á atvinnuöryggi kennara, rannsóknar-
manns og stjórnanda. Nú er staða háskólakennara afar sérstæð þar sem hann er
fullgildur meðstjórnandi í stofnuninni og segja má að hann sé í reynd að sumu leyti
sjálfstæður sérfræðingur, eiginlega verktaki á eigin ábyrgð, og að öðru leyti einnig
sjálfstæður deildar- eða verkefnisstjóri í starfi sínu. Þetta er því flókið og viðkvæmt
atriði.
Áhersla er á það lögð að viðfangsefnin eru meira og minna sameiginleg, og t.d.
fjalla jafningjar saman um flest það sem lýtur að fræðslustarfinu, kennararnir í
sameiginlegum hópi fleiri eða færri. Meðal slíkra sameiginlegra verkefna er skipulag
og skipting námsbrautar í einstök námssvið og námskeið svo að dæmi sé nefnt.
Afskiptasemi allra áhugasamra starfsmanna og námsmanna, og jafnvel annarra, er
vel þegin og viðurkennd.
85