Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Blaðsíða 88

GÆÐAMAT Í HÁSKÓLASTARFI
Nemendur gefa kennara álit sitt á fræðslunni, þ.á m. á fyrirlestrum, leiöbeining-
um, athugasemdum og leiðsögn. Þetta álit er gert fyrir hvert einasta námskeið á
eyðublöðum sem sameiginlega hafa verið undirbúin. Niðurstöður matsins eru
síðan lagðar fram þannig að ekkert verði rakið til einstaklinga. Og útfyllt eyðublöð
eru ekki einkamál kennamns heldur lögð fram öllum öðrum kennurum og stjórn-
endum til vitundar og umræðu.
Stöðugt eiga sér stað sameiginlegar umræður og tilraunastarfsemi um kennslu-
hætti, sókn að markmiðum, um kennslufræði og um framkvæmd kennslu. Viðhorf
og aðferðir gæðastjórnunar, og t.d. algæðastjórnunar, eru þekkt, viðurkennd og
hagnýtt í starfinu ekki sem einstakt tímabundið verkefni heldur sem stöðugur starfs-
þáttur ígrunnskipulagi stofnunarinnar.
Óháðar dómnefndir, sem utanaðkomandi aðiljar skipa að mestu eða öllu leyti, eru
fastur þáttur í starfi og ákvörðunum, t.d. um umsækjendur um störf, um rann-
sóknir og önnur sambærileg verkefni starfsmanna, um framgang og starfsframa
o.s.frv. I starfi þessara dómnefnda þarf vitanlega að taka tillit til stefnulýsingar og
annarra skipulagsheimilda, m.a. til að tryggja frjó og árangursrík tengsl rannsókna
og fræðslu um leið og vísindalegt frelsi háskólakennara og rannsóknarmanna er
virt.
Með ákveðnu millibili, einu sinni eða tvisvar á ári, á sér stað fundalota starfs-
manna og stjórnenda um framvindu, framþróun, sjálfsgagnrýni og umbætur í
starfinu. Til þessara funda er einnig boðið einhverjum fulltrúum eða talsmönnum
þess umhverfis sem stofnunin þjónar eða a.m.k. sérstaklega fjallað um aðstæður,
óskir og framvindu þessa umhverfis skólans. Það er jafnan viðurkennt að stofnunin
hlýtur að taka staðfestingu sína, „afsökun fyrir tilveru sinni", utan frá, frá þeim
aðiljum sem starfið miðast við og á að þjóna. Þessi þjónustuvitund við aðra aðilja er
undirstaða gæðaviðhorfanna, vitundin um „markað" sem verður að rækja og þjóna í
stöðugri þróun og verðandi.
Það skiptir ákaflega miklu máli að í framkvæmd og útfærslu takist að rökstyðja
alla þætti í starfsemi fræðslustofnunarinnar með tilliti til þeirra heildarmarkmiða og
sérstöku hlutamarkmiða sem um er að ræða. I þessu efni verður að tengja allt starfið
m.a. við þau skilgreiningarefni sem rakin eru framar í þessari grein. Slíkt getur
reynst harla flókið mál.
AKADEMÍSKT GÆÐAMAT
Um þessar mundir eru miklar umræður í nágrannalöndunum um gæðastjórnun í
fræðslustarfi, mótun akademískra gæðakrafna og úttektir á háskólastofnunum.
Vinnubrögð í þessu efni eru fyrir löngu komin í nokkuð fastar skorður vestan hafs
og þar er mjög mikil reynsla fyrir hendi á þessu sviði sem þarlendir menn kalla
„vottunarferli" (á ensku: accreditation process). Nú þegar hafa einnig mótast venjur
og viðmiðanir í þessu efni í mörgum Evrópulöndum og liggur fyrir að hérlendis
verður við þær miðað að miklu eða jafnvel mestu leyti, trúlega ekki síst vegna þess
að Norðurlöndin hafa tekið þær upp. Fyrir nokkrum árum var gerð akademísk
úttekt á Verkfræðideild Háskóla íslands, unnin af bandarískri stofnun, „Accredita-
Á
86