Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1936, Side 156

362
Bækur.
IÐUNN
rúnasteina, er fundist hafa í Ameríku (frægastur er Kens-
ington-steinninn), og hann trúir því heldur ekki, að nokkrar
líkur séu til þess, að Columbus hafi fræðst um tilveru Ame-
ríku af Islending’um, eins og oft hefir verið haldið fram.
Skiftar skoðanir geta orðið um einstök atriði, eins og t. d.
kaflann um einfætinginn. Halldór gerir ráð fyrir því, að hann
geti verið sannur og skýrir, hversu það megi verða, bendir á,
að cinfætingur gat haft merkinguna einfættur maður í fornu
máli. Líklegra þykir mér, að þar sé um yngri viðbót við sög-
una að ræða. Yfirleitt vegur Halldór flestalt frá sjónarmiði
sannfræðinnar, eins og Finnur Jónsson, en láist kannske
fremur að beita sjónarmiði listar og skemtanar, eins og
E. Ó. Sveinsson gerir.
H annes Finnsson biskup í Skálholti. Eft-
ir Jón Helgason dr. theol., biskup. Reykjavík,
ísafoldarprentsmiðja h.f. 1936. 272 bls. Með 10
heilsíðumyndum.
Það verður eigi ofsögum sagt af dugnaði vors ágæta bisk-
ups við fræðimannleg störf. Almenn kirkjusaga, íslenzk
kirkjusaga, rannsóknir úr sögu Reykjavíkur, rit um Hafnar-
Islendinga, æfisaga Hálfdanar Einarssonar og nú síðast æfi-
saga Hannesar Finnssonar, — og er þó langt frá því alt upp
talið ritstarfa hans.
Er þessi síðasta bók hans ekki lítill fengur fróðleiksfúsum
mönnum, þvi hún er samin eftir óprentuðum heimildum að
miklu leyti, eða þá prentuðum, gögnum, sem alþýða og fjöldi
fræðimanna á ógreiðan aðgang að.
Flestum mundi forvitni á að vita eitthvað meira en hing-
að til voru tök á um þá feðgana, bislcupana Finn Jónsson og
Hannes Finnsson, mestu fræðimenn á seinni hluta 18. aldar.
En þessi æfisaga gerir meira en að seðja þá foi’vitni. Iíún
er um leið saga Skálholtsstóls og- Skálholtsskóla á þessu
tímabili, og er lærdómsríkt að kynnast skólavistinni og r.kóla-
aganum á síðustu dögum Skálholtsskóla og millibilsástand-
inu í Hólavallaskóla. Þá er ekki síður lærdómsríkt að kynnast
kjörum presta á hörðu árunum 1780—90, þegar það gat kom-
ið fyrir, að presti voru ætlaðar minni tekjur heldur en lagt
var með einum tukthúslim í hegningarhúsinu i Reykjavík.