Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 126

124
mannheimi með snöggum byltihgum og að eimnitt hann
og aðrir unglingar séu til þess kjörnir að brevta mannlífinu
til hins betra. Því ljá þeir einatt róttækustu mönnum sinna
tima eyru sín og atfylgi, fyllast óánægju með það, sem er,
og trú á annað betra. En um það meira síðar.
Barnið lifir svo að segja alveg á líðandi stund, en aðeins
að litlu leyti í fortíð og framtíð. Úr fortíðinni birtast aðeins
strjálar bernskuminningar, og framtíðin nær ekki mikið
lengra en til komanda dags. En í sögunámi sínu lærir ung-
lingurinn að borfa bæði aftur og fram, aftur til þess, sem
gerzt hefir frá örófi alda og alla tið síðan, og síðan fer
bann að borfa fram á við og spyrja, hvað síðar kunni að
gerasl bæði í náttúrunni og mannlífinu.
Barnið lifir og að mestu leyti í því, sem það sér og bevrir.
Það þekkir áttbaga sína og nánasta umhverfi. En í landa-
fræði sinni og stjörnufræði fer unglingurinn til annarra
landa og annarra heimsálfa og jafnvel til annarra lmatta,
og upp fyrir bonum lykst að síðustu óendanleiki tíma og
rúms.
Komizt hefir verið svo að orði, að barnið uppgötvaði
beiminn, en unglingurinn kortlegði bann. Barnið uppgötvar
bin einstöku fyrirbæri, sleina, jurtir, dj'r og menn og setur
þetta oft í bið ævintýralegasta samband livað við annað
eftir óskum sínum og ímyndun. En unglingurinn skipulegg-
ur heiminn, skipar honum niður i tíma og rúm og setur
eitt í eðlilegt samband við annað, þannig að úr því verður
staðgóður veruleiki, sem hann getur treyst og trúað á, svo
langt sem hann nær, og úr þessu verður svo það, er nefnist
lilutræn þekking.
En svo er hið innra líf unglingsins, sem hann einatt á
l)ágast með og oft leggur mesta launung á, — kynferðislífið.
5. Kynferði og kynþroski. Jafn-nauðsvnleg og endurnær-
ingarhvötin er lil viðbalds einstaklingnum, jafn-nauðsynleg
er kynhvötin lil viðhalds ættinni, kynþættinum, þjóðinni.
Það er því næsta fávíslegt að vilja draga dul á allt, er að
benni lýtur. Á liinn bóginn getur verið varhugavert að fara
of mörgum orðum um bana og kitla of mjög með því til-
finningar barna og unglinga, eða að gera jafn-mikið úr
lienni og þeir Freud og bans sinnar bafa gert á síðari
árum og áratugum, en það eru öfgar einar, að halda því
fram, að kynið sé undirrót alls og yfirskvggi allt annað.
Kynferðið er að vísu ákveðið frá upphafi, eða jafnskjótt