Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1985, Page 68

66
Árbók Háskóla íslands
gildi, ef öllum formsatriðum var fullnægt.
Það er hins vegar sífellt tilvistarfræðilegt
vandamál hvað Sagnfræðistofnun eiginlega
er. Frá vissu sjónarmiði séð er hún kennar-
ar og nemendur í sagnfræði og allt sem þeir
gera. Þeir eru allir starfsmenn Sagnfræði-
stofnunar, þótt ekki sé tekið svo til orða um
stúdenta í reglugerð. Á hinn bóginn getur
ókunnugur leitað af sér allan grun í Árna-
garði, þar sem stofnunin er til húsa, án þess
að finna hana. Hún hefur enga afgreiðslu,
enga skrifstofu, ekkert andlit. í þrengsta
skilningi er hún lítið annað en lág fjárveit-
ing á fjárhagsáætlun háskólans, árið 1986 er
hún 489 000 krónur, sem kennarar og stúd-
entar í sagnfræði ráðstafa. Starfsemin, sem
heyrir beinlínis undir stjórn Sagnfræði-
stofnunar, felst aðallega í ráðstöfun þess-
ara króna.
Starfslið og stjórn
Fastráðnir kennarar í sagnfræði voru sex
allan þann tíma sem hér er sagt frá, frá
hausti 1982 til vors 1986, og urðu ekki
mannaskipti í stöðum þeirra. í stjórn stofn-
unarinnar sátu Sveinbjörn Rafnsson pró-
fessor, sem formaður og forstöðumaður,
og Jón Guðnason dósent til ársloka 1983.
Með reglugerðarbreytingunni 1983 voru
störf formanns og forstöðumanns samein-
uð, og jafnframt var afnumin sú regla, að
forstöðumaður þyrfti að vera prófessor.
Engu að síður gegndi Þór Whitehead pró-
fessor starfi formanns á árunum 1984 og
1985, en Bergsteinn Jónsson dósent sat í
stjórninni með honum. í ársbyrjun 1986
tóku síðan við henni Gunnar Karlsson pró-
fessor (formaður) og Ingi Sigurðsson lekt-
or.
Fulltrúar stúdenta í stjórn stofnunarinn-
ar eru kosnir til árs í senn, frá hausti til
hausts. Á þessu skeiði hafa þeir verið Ing-
ólfur Á. Jóhannesson 1982-83, Eggert Þór
Bernharðsson 1983-84 og 1984-85, Jón
Gunnar Grjetarsson 1985-86.
Á árinu 1985 fóru stundakennarar fram á
að fá fulltrúa í stjórn stofnunarinnar.
Stjórnin bauð þeim að senda áheyrnarfull-
trúa á stjórnarfundi, enda væri ekki hægt
að ganga lengra án þess að breyta reglu-
gerð. Var því boði tekið og tók Helgi Þor-
láksson, cand. mag., sæti sem áheyrnar-
fulltrúi stundakennara snemma árs 1986.
Rannsóknir
Á tímabilinu var lokið tveimur miklum
rannsóknarverkefnum á vegum Sagnfræði-
stofnunar og hinu þriðja haldið áfaram:
1. Vesturheimsferðir íslendinga á 19. og 20.
öld. í desember 1983 kom niðurstaða
þessarar rannsóknar út, ritið Vesturfara-
skrá 1870-1914 eftir Júníus H. Kristins-
son með formála Sveinbjarnar Rafns-
sonar, xxiv+492 bls. bók í stóru broti.
Stofnunin gaf bókina út sjálf, en naut
styrks úr ríkissjóði til útgáfunnar. Sögu-
félag annast sölu hennar.
2. Skaftáreldar og móðuharðindi. Enda-
hnútur var rekinn á þetta verk með bók-
inni Skaftáreldar 1783-1784. Ritgerðir
og heimildir, sem Bókaútgáfa Máls og
menningar gaf út 1984, 442 s. Rann-
sóknin var frá upphafi gerð í samvinnu
við jarðvísindamenn í háskólanum. Rit-
nefnd bókarinnar skipuðu sagnfræðing-
arnir Gísli Ágúst Gunnlaugsson og
Sveinbjörn Rafnsson og jarðvísinda-
mennirnir Gylfi Már Guðbergsson, Sig-
urður Þórarinsson og Þorleifur Einars-
son (sá síðastnefndi eftir lát Sigurðar
1983). Ritstjórn og undirbúningsvinna
við útgáfuna hvfldi mest á Sveinbirni
Rafnssyni.
3. Ritaskrá íslenskrar sögu. Þessu verki
hefur verið þokað áleiðis, aðallega með
sumarvinnu stúdenta, sem hefur verið
kostuð af Vísindasjóði og síðar Rann-
sóknasjóði Háskólans.
Ekki hefur verið byrjað á nýjum rann-
sóknarverkefnum á vegum stofnunarinnar
beinlínis eða að frumkvæði stjórnar henn-