Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1888, Side 25

25
eins við að kunna lögin, heldur líka nota pau í dag-
legu lífi. Höfðingjarnir tóku að sjer málin og vörðu
þau og sóttu með þeirri málsnilld, sem æfingin veitir.
Bændur voru nefndir í dómana, og urðu því að þekkja
lögin, þeir voru líka teknir sem meðdómendur í lög-
rjettu og unnu þar ásamt goðunum að samningi lag-
anna. Fjöldi fólks streymdi saman til þinganna, bæði
sem skyldugir þingfararmenn og svo aðrir sjer til
skemmtunar og fróðleiks; þar lærðu menn að koma
fram á meðal manna. A þingunum voru sagðar sögur
og kvæði flutt af hinum vitrustu og gáfuðustu mönn-
um, þeir stóðu þar meðal fólksins eins og kennendur
þess og leiðendur hugsunarháttarins, Stjórnarfarið greip
þannig inn í líf manna, sem menntandi og göfgandi,
þar sem menn voru sjálfir neyddir til að taka þátt í
stjórnarstörfunum, og um leið hlutu að njóta þeirrar
menningar, sem þingin veittu. |>etta breyttist mjög
lítið við lcomu kristninnar; hin gömlu lög og venjur
hjeldust allt fram að þeitn tíma, að landið gekk undir
konung. Aður en kristnin kom, voru margir menn
sann-menntaðir á landi hjer, þótt eigi væri það bókleg
menntun; það var nytsöm þekking, komin fram af
reynslu og eptirtekt, og átti þá vel við lífið undir öll-
um kringumstæðum.
Jfiptir að kristnin kom, komst hjer á klausturlifn-
aður og föst klerkastjett eins fijótt og í grannalöndun-
um. Hin katólska kirkja hitti hjer engan blindan
skríl, sem hægt var að leiða eins og sauði; fyrir því
ber lítið á ókostum hennar í fyrstunni. Kristnin liafði
sín vanalegu góðu áhrif á landsfólkið, en kirkjan lítil
sem engin. Með kristninni komu bókmenntir og vís-
^ndi, en eigi hið rómverska vald, það kom ekki fyrri
6n eptir 200 ár, en varð þó aldrei eins mikið og ann-
urstaðar. fað varð samband milli hins gamla goða-