Morgunn - 01.06.1962, Side 17

MORGUNN
13
má ekki vera að því.“ Nykurinn hvíti, konungur hestanna,
hleypur þá á kaf í vatnið, en af því fara ekki sögur, að
nokkru sinni hafi sézt maður á baki hans, þegar næst
sást til.
I
1.
Sálfræði greinist í margar deildir, sem gera mismun-
andi kröfur til þeirra, sem við fræðin fást, og hafa nota-
gildi eftir því hvert verkefnið er.
Meginstefnur sálfræðinnar eru hagnýt sálfræði og sál-
greiningarfræði. Hagnýt sálfræði stefnir að því að ná
ákveðnum árangri í hinum ytri heimi. Uppeldisfræði mið-
ar t. d. að því að móta nýtan þjóðfélagsþegn, hæfileika-
próf miða að því að kanna hæfileikana, svo að unnt verði
að neyta þeirra á hagnýtan hátt. Er gengið út frá því, að
jafnaði, að einstaklingarnir, sem fræði þessi fást við, falli
innan þeirra takmarka, sem þjóðfélagið setur um samfé-
lagshæfni — a. m. k. nokkurn veginn, og hafi nægilegt
vald yfir sjálfum sér til að geta talizt sjálfráðir.
Þetta er sá flötur sálfræðinnar, sem að skynheiminum
snýr, að því ríki, sem er af þessum heimi, og segja mætti,
að hlutverk hinnar hagnýtu sálfræði sé að kenna mönn-
um að gjalda keisaranum það, sem keisaranum réttilega
ber.
Greindir og glöggir menn geta innt af hendi góða þjón-
ustu á þessum vettvangi án þess að hafa verulega innsýn
í heim sálarinnar, „hinn heiminn", sem ýmsir halda þó, að
sé sami heimurinn séður á annan hátt. Það er einmitt
„hinn heimurinn“, sem er meginverkefni sálgreiningar-
fræðinnar. Varla þarf að gera ráð fyrir glæsilegum ár-
angri þar, nema sálrænt innsæi sé með í förinni. Sjón-
daufum mönnum hentar ekki fararstjórn og innsæisdauf-
um mönnum er ekki ratljóst, hvorki í eigin sál né annarra.