19. júní - 19.06.1998, Síða 14

Jafnréttismál
ekki einkamál
kvenna
rætt við Ólaf Þ. Stephensen, formann karlanefndarinnar
Ólafur telur hafa skipt miklu máli í eigín
fjölskyldu að hafa fengið tækifæri til að vera 4
mánuði heima með Elínu Sjöfn á fyrsta ári.
Mörgum finnst karlanefnd Jafn-
réttisráðs bera með sér innri mót-
sögn. „Eru ekki eintómar kerling-
ar í Jafnréttisráði?" er algeng
spurning þegar karlanefndina ber
á góma. Það er því sorgleg stað-
reynd að allt of fáir skilja hug-
myndina um karlanefndina og
álíta jafnréttismálin enn einkamál
kvenna. í sannleiksleit fékk Jó-
hanna Vigdís Guðmundsdóttir
formann karlanefndarinnar, Ólaf
Þ. Stephensen, til að spjalla um
jafnréttismál, einkalífið, leik og
störf.
/
lafur Þ. Stephensen er þrítugur,
kvæntur og á eina dóttur. Ólafur og
kona hans, Halldóra Traustadóttir,
eru bæði í krefjandi störfum en vilja auðvitað
líka, eins og flestir, hafa tíma til að sinna hvort
öðru og dóttur sinni, Elínu Sjöfn, en hún er
tveggja ára gömul. Ólafur er stjórnmálafræð-
ingur og starfaði í 11 ár sem blaðamaður á
Morgunblaðinu en er nýlega tekinn við stöðu
forstöðumanns upplýsinga- og kynningar-
mála hjá Landssímanum.
Það sem blaðamanni leikur helst forvitni á
að vita er hvers vegna Ólafur hafi tekið að
starfa með karlanefnd Jafnréttisráðs?
„ Þegar ég var yngri gaf ég jafnréttismálum
ekki mikinn gaum en eftir að ég eignaðist
fjölskyldu fór ég sjálfur að reka mig á það
sem var ábótavant. Mín fyrstu afskipti af jafn-
réttisbaráttunni voru nokkrar greinar í Lesbók
Morgunblaðsins. Tilefni skrifanna var að mér
fannst ég reyna það á sjálfum mér, og fjöl-
skyldu minni, að bæði karlar og konur væru
að reka sig á veggi. Konurfara í atvinnuviðtöl
og eru spurðar hvort þær eigi barn eða hvort
þær ætli að eignast börn. Það er gefið Ijós-
lega ! skyn að það sé óæskilegt vegna þess
að barneignir þýða auðvitað að konur eru
meira og minna heima fyrstu mánuðina eftir
fæðingu barna og síðan er gengið út frá því
sem vísu að mæður þurfi að sinna börnunum
meira en feður. Þessar spurningar koma hins
vegar aldrei upp gagnvart karlmönnum held-
ur fá þeir frekar klapp á bakið á vinnustað
þegar fréttist af nýjum erfingja á leiðinni.
Karlar reka sig hins vegar á það að jafnvel
þótt þeir vilji helga sig börnum og heimili þá
er í fyrsta lagi ekki ætlast til þess að þeir geri
það og í öðru lagi eru möguleikar þeirra til
þess mjög takmarkaðir.
Sjálfstæður réttur karla til fæðingarorlofs
varð ekki til fyrr en á síðasta ári og þessi rétt-
ur er enn mjög takmarkaður. Möguleikar
beggja kynja til að gera það sem hugur
þeirra stendur til, hvort sem það er að sækj-
ast eftir frama í atvinnulífi og stjórnmálum
eða sinna fjölskyldunni, eru ekki jafnir. Konur
hafa á undanförnum árum og áratugum sótt
út á vinnumarkaðinn en sókn karlanna inn á
heimilin hefur enn ekki hafist að neinu
marki."
Það má því segja að persónulegar aðstæð-
ur hafi orðið til að þú fórst að gefa jafn-
réttismálum gaum?
„Já, í rauninni, ég er þannig gerður að ég
hef pólítískan áhuga og þarna fannst mér
vera kominn málstaður sem væri alveg þess
virði að berjast fyrir."
Athygli karla vakin
Hvernig myndir þú lýsa karlanefndinni?
„Karlanefndin er fimm ára gömul og var
framan af undir stjórn Sigurðar Svavarssonar,
sem er framkvæmdastjóri hjá Máli og Menn-
ingu, en ég tók við formennsku í henni fyrir
rúmu ári. Karlanefndin var sett á laggirnartil
að reyna að efla þátt karla í jafnréttisumræð-
unni og jafnréttisstarfi, hætta að láta jafnrétt-
ismálin vera einkamál kvenna. Það er nú svo
sérkennilegt að þótt til séu lög sem kveða á
um sem jafnast hlutfall kynja í nefndum og
ráðum á vegum ríkisins þá hefur það ein-
hvern veginn æxlast þannig að það eru alltaf
nánast eintómar konur í Jafnréttisráði og ég
er ekki viss um að karlar líti á þær sem sína
fulltrúa í jafnréttisbaráttunni, þótt allt hafi
þetta verið sómakonur.
Karlanefndin hefur sinnt því hlutverki að
vekja athygli karla á jafnréttismálum, virkja
karla til þátttöku í jafnréttisumræðunni, út-
skýra fyrir þeim að þetta er þeirra barátta líka
og að draga fram ýmsar staðreyndir um
stöðu karla því auðvitað fara þeir líka halloka
á ýmsum sviðum þó að á öðrum sviðum séu
þeir kannski sterkari en konur. ( því sambandi
vil ég í fyrsta lagi nefna tækifæri til að helga
sig heimili og fjölskyldu. Einnig virðast strák-
ar standa verr í skólakerfinu heldur en stelp-
ur því að kerfið virðist síður vera sniðið að
þeirra þörfum heldur en stelpnanna. Það
hafa verið gerðar tilraunir með það að sinna
hvoru kyninu fyrir sig á þess eigin forsend-
um, má þar nefna brautryðjendastarf Mar-
grétar Pálu Ólafsdóttur, leikskólastjóra í
Hafnarfirði.
Árið 1997 hélt karlanefndin fjölsótta og
velheppnaða ráðstefnu undir yfirskriftinni
„Strákar í skóla" þar sem fjallað var um þessi
mál. Karlar virðast einnig í meiri hættu en
14