19. júní - 19.06.1998, Qupperneq 52

Björg Einarsdóttir, rithöfundur
og dagskrármaður
mat stöðuna í fortíð, nútíð og framtíð svona:
Sýnilegri en veikar á vinnumarkaði
Fortíðin: „Aðgerðir sem beindu íslensk-
um konum af hliðarbraut á aðalveg í þjóð-
félaginu. Konur voru útilokaðar frá skóla-
göngu, höfðu hvorki fjárforræði né kosn-
ingarétt og kjörgengi og áttu takmarkað-
an aðgang að vinnumarkaðinum. Hafa
má í heiðri 11. júlí 1911 er samþykkt voru
lög um jafnan rétt kynjanna til skóla-
göngu, námsstyrkja og allra embætta;
þar er lagður grunnur að stöðu kvenna í
nútíma. Ennfremur 19. júní 1915 þegar
konur fengu, með stjórnarskrárbreytingu,
kosningarétt og kjörgengi til Alþingis. Nú
sést að forystukonur hefðu þurft þá þeg-
ar að leggja niður fyrir sér hvernig sá
réttur yrði raungerður því réttur sem ekki
er notaður feilur sjálfkrafa öðrum til
handa. “
Samtíðin: „Margt hefur áunnist og konur
eru sýnilegar en staða þeirra á vinnu-
markaðinum er veik. Tilgangur Kvenna-
frísins 24. október 1975, samkvæmt til-
lögunni sem hratt aðgerðinni af stað, var
að sýna hlut kvenna í rekstri samfélags-
ins. Hann reyndist sá að daglegt líf lam-
aðist þegar konur voru ekki á sínum
vinnustað, heima eða heiman. Með þetta
sönnunargagn hafa konur sótt tii betri
kjara á vinnumarkaðinum og félagslegrar
stöðu. En betur má ef duga skal og stjórn-
málaflokkar, aðilar vinnumarkaðarins og
ýmis félagasamtök verða að leggjast á
þær árar. Hjá konunum er mikill ónotaður
forði: menntunar, þekkingar, verkkunn-
áttu og orku er leitar fram.
Framtíðin: „Markmiðið er full og hnökra-
laus samskipan kvenna og karla í þjóðfé-
laginu. Konur líti á sig sem einstaklinga er
í krafti eigin atgervis og áræðni marki sér
stöðu þar sem þeim sjálfum hentar að
bera niður. Konur bindi sig ekki sem hóp-
ur við tiltekna málaflokka. Konur sinni
málefnum á eigin forsendum en ekki sem
tegund. Konur taki óskoraðan þátt í, á
vettvangi sveitarstjórna og landsmála, að
móta almenn skilyrði daglegs lífs sem all-
ir geti síðan notið eftir eigin vali og að-
stæðum. “

:
Guðni Elísson lektor í almennri
bókmenntafræði
mat stöðuna í fortíð, nútíð og framtíð svona:
Ö)
O
*o
+j
*o
^íHI
O
Þh
Áfangahugsun er
gamaldags
Fortíðin: „Áfangar tilheyra fortíðinni og
áfangahugsun er gamaldags. Lagalegt
jafnrétti er í höfn, - kosningaréttur, fyrsti
þingmaður, ráðherra, forseti, o.s.frv. Raun-
verulegt jafnrétti er erfiðara viðfangs.
Næstu sigrar í jafnréttisbaráttunni verða
ekki eins mælanlegir, þar sem ekki er hægt
að mæla viðhorfsbreytingu. Ég held að
áfangahugsunin sé enn til staðar vegna
þess að hún gefur tilfinningu fyrir árangri,
en hún er ekki endilega trygging fyrir hon-
um.“
Nútíðin: „í fljótu bragði sýnist mér ekki
mikið vera að gerast í jafnréttisbaráttunni.
Femínismi á ekki að vera tískusveifla, en á
íslandi er hann það. Af þeim sökum skipt-
ir máli að sporgöngukonur jafnréttishugs-
unar tolli í tískunni."
Framtíðin: „Fyrir nokkrum árum kom
hingað frægur enskur bókmenntafræð-
ingur sem sagði að femínisminn næði tak-
marki sínu þegar femínistar væru orðnir
óþarfir. Og það mætti í fljótu bragði sam-
sinna því að í samfélagi algjörs jafnréttis
sé jafnréttisbarátta óþörf. En þetta er
auðvitað algjör firra. Allt sem unnist hef-
ur getur jafn auðveldlega tapast og jafn-
réttið verður aldrei skilið frá baráttunni.
Stöðug umræða er vænlegust til árang-
urs.“
52