19. júní - 19.06.1998, Síða 54

Frú Sigurlaug í hátíðarbúningi sínum.
Hinn 19. júní verður hátíðleg athöfn að
Glaumbæ í Skagafirði en þá verður afhentur
hátíðarbúningur Sigurlaugar í Ási sem hún
saumaði eftir forskrift Sigurðar Guðmunds-
sonar málara á árunum 1864-65. Annar
kvenbúningur eftir Sigurlaugu er varðveittur
á Þjóðminjasafninu og eru þessir tveir bún-
ingar þeir fyrstu sem saumaðir voru eftir for-
skrift Sigurðar málara.
Frú Sigurlaug Gunnarsdóttir var merkis-
kona og lét málefni skagfirskra kvenna sig
miklu varða. Sigurlaug bjó alla sína búskap-
artíð að Ási í Hegranesi og lést þar árið
1905, 77 ára að aldri. Heimili hennar og
Ólafs eiginmanns hennar þótti mikið
menntasetur og áttu þau hjón drjúgan hlut í
því að stuðla að framförum og nýjungum í
landbúnaði og kynna þær fyrir sveitungum
sínum. Sigurlaug var afar fær hannyrðakona
og tók gjarna ungar stúlkur inn á heimilið og
kenndi þeim ný handbrögð. Hún hafði for-
göngu um stofnun kvenfélags, hins fyrsta á
landinu, og var mikill hvatamaður að stofnun
kvennaskóla og þau hjón raunar bæði.
Sigurður Guðmundsson málari var frændi
Ólafs eiginmanns Sigurlaugar og dvaldi Sig-
urður um tíma hjá þeim hjónum í Ási. Sigurð-
ur hafði mikinn áhuga á málefnum kvenna
og ræddu þau Sigurlaug saman löngum
stundum og var þeim einnig tíðrætt um ís-
lenska kvenbúninginn. Þegar Sígurður fór
síðar að vinna að hönnun hátíðarbúnings fyr-
ir konur sendi hann Sigurlaugu teikningar og
í hjáverkum sínum saumaði hún tvo búninga
sem eru þeir fyrstu sem gerðir eru eftir for-
skrift Sigurðar. Annan búninginn gaf hún frá
sér og er hann nú varðveittur á Þjóðminja-
safni Islands en hinn búninginn átti hún sjálf
og lauk hún við hann árið 1865. Báðir bún-
ingarnir þykja forkunnarfagrir enda varð
strax vinsælt að fara eftir fyrirmynd Sigur-
laugar.
Hátíðarbúningur
Sigurlaugar í Ási
kominn aftur heim
Búningurinn skyldi fylgja
nafni
Frú Sigurlaug lagði svo fyrir að búningur
hennar yrði alltaf í fjölskyldunni og átti hann
að fylgja nafni. Sú hefð hefur verið í heiðri
höfð innan fjölskyldunnar og það er núver-
andi eigandi búningsins, Sigurlaug Guð-
mundsdóttir í Kópavogi, sem gefur Byggða-
safni Skagfirðinga þennan merka hátíðar-
*
Sigurlaug Guðmundsdóttir i sama búningi
búning langalangömmu sinnar til eignar og
varðveislu. Um tildrög þessarar gjafar segir
Sigurlaug að í sínum huga hafi ekki komið
annað til greina en að búningurinn færi aft-
ur heim. „Þetta er gripur sem mér var treyst
fyrir en nútímaheimili henta ekki til varð-
veislu á slíkum dýrgrip sem þessi búningur
er." Sigurlaug segir langt síðan hún hug-
leiddi að setja búninginn á safn og styrktist
sú ákvörðun enn frekar þegar húsið í Ási var
gefið Byggðasafni Skagafjarðar og flutt í
Glaumbæ. Þau hjón Sigurlaug og Ólafur
reistu húsið á árunum 1883-1886 og ætluðu
þau að koma þar á fót kvennaskóla en af því
varð þó ekki þar sem ákveðið var að kvenna-
skóli skyldi verða á Ytri-Ey í Húnavatnssýslu.
Sigurlaug segir það sérstaka tilfinningu að
vita af því að búningurinn verði framvegis
geymdur í húsi því sem formóðir hennar, frú
Sigurlaug, bjó í síðustu æviárin.
Þrátt fyrir að sex ættliðir hafi átt þennan
merka búning þá hafa einungis þrjár konur
haft hann í sinni eigu því svo undarlega hef-
ur viljað til að engin þeirra hefur eignast
dóttur. Þannig átti frú Sigurlaug einungis syni
sem komust á legg, einn þeirra eignaðist svo
dóttur sem skírð var Sigurlaug. Sú Sigurlaug
eignaðist bara syni og einn þeirra var Guð-
mundur, faðir núverandi eiganda búningsins,
og sú Sigurlaug eignaðist einungis syni! Sig-
urlaugar framtíðarinnar geta hins vegar kom-
ið á heimaslóðir formóður sinnar og virt fyrir
sér fagurt handbragð hennar á ættargripnum
sem mun verða til sýnis í fyrrum sparistofu
þeirra Sigurlaugar og Ólafs í Ási.
Guðrún Þóra Gunnarsdóttir
Kosningasigur kvenna
1908
Kosningasigur kvenna árið 1908 var
mikill enda fékk kvennalistinn sem
þá bauð fram kjörna 4 fulltrúa, ein-
um fleiri en sjálfur flokkslisti Heima-
stjórnarmanna. Þessar konur voru
Katrín Magnússon, kona Guðmund-
ar Magnússonar læknaprófessors,
Þórunn Jónassen landlæknisfrú,
systir Hannesar Hafsteins, marg-
nefnd Bríet Bjarnhéðinsdóttir og
Guðrún Björnsdóttir, ekkja sr. Lárus-
ar Jóhannessonar, bróður Jóhannes-
ar sýslumanns og alþingismanns."
Þó ekki séu ýkja mörg ár síðan
þessi nöfn hinna nýkjörnu kvenbæj-
arfulltrúa voru fest þarna á blað er
það samt með mjög hefðbundnum
hætti að því leyti að konurnar eru
kenndar við karlmennina í lífi þeirra,
eiginmann, bróður og jafnvel mág.
Eitt af fyrstu verkum kvenfulltrú-
anna var að heimila konum eins og
körlum aðgang að sundlaugunum
og að þangað yrði ráðinn kvensund-
kennari.
Úr ævi og starfi íslenskra kvenna,
útvarpserindi Bjargar Einarsdóttur.
s.158, 171.
54