19. júní - 19.06.1998, Qupperneq 63

Að mati Kötlu eru stjúpur eins misjafnar og
þær eru margar og aðstæður þeirra afar
ólíkar. „Orðið stjúpa hefur neikvæða
merkingu og spurning hvort ætti að finna
annað orð. Ég er búin að vera stjúpa í 10 ár.
Dætur mannsins míns voru báðar hjá
mömmu sinni þegar við hófum sambúð og
ég kynntist þeim smám saman. Við vorum
búin að búa saman í ár þegar sú yngri kom
til okkartil að búa hjá okkur."
Spurningunni um það hvort stjúpmæður
sem hún þekkir upplifi hlutverk sitt á sama
hátt og hún svarar hún neitandi. „I flestum
tilfellum koma börn makans til dvalar á
heimilinu aðra hverja helgi." Hún hugsar sig
aðeins um áður en hún heldur áfram: „Ég
held að það sé jafnvel erfiðara heldur en að
hafa barnið alveg. Stjúpdóttir mín, sem nú er
14 ára, er hluti af mynstri okkar en systir
hennar sem er 19 ára og var alltaf hjá okkur
aðra hverja helgi, kom að sumu leyti eins og
gestur og það setur ýmislegt úr skorðum.
Þegar við byrjuðum að búa voru báðar
telpurnar hjá mömmu sinni, eins og ég sagði
áðan, og manninum mínum þótti mjög
eðlilegt að þær væru hjá henni. Þegar við
svo fengum þá yngri til okkar var það meiri
háttar lukka fyrir hann og honum fannst sem
hann hefði fengið happdrættisvinning."
Að mati Kötlu eru mæður meiri
uppalendur en feður. Hún er spurð að því
hvort hún telji mun á að vera stjúpa barna
fráskilins manns eða ekkils svarar hún: „Ég
held að það sé ekki auðvelt að koma inn í
heimili þar sem maðurinn er ekkjumaður. Að
keppa við látna manneskju er erfitt. En þó
held ég að möguleiki sé á að mynda betri
fjölskylduheild þegar kynmóðirin er ekki
nálæg."
Um líðan stjúpdóttur sinnar segir Katla:
„Henni líður vel og það er gott samband á
milli okkar. Krakkarnir spyrja hana oft hvaða
mömmu hún meini þegar hún talar um
mömmu sína. Þá þarf hún að skilgreina það.
Henni finnst þetta pirrandi hlutverk og erfitt
að svara spurningum eins og þeirri hvor
mamman sé betri. Henni þykir mjög vænt
um báðar og við höfum frekar talað um að
hún eigi tvær mömmur en ekki eina svona
hinsegin eða að önnur sé eitthvað betri en
hin. Skólafélögunum þykir staða hennar
dálítið flókin og hún þarf oft að útskýra
málið."
Katla brosir þegar hún svarar
spurningunni um það úr hvernig fjölskyldu
hún komi. "Ég kem úr „eðlilegri fjölskyldu"
og þekkti fáar samsettar fjölskyldur. Orðið
stjúpa hefur alltaf haft neikvæða merkingu í
huga mínum og tengst sögum æsku minnar
af vondum stjúpum.
„Mér hefur þótt ég höndla hlutverk
stjúpunnar vel og ég hef ekki fundið annað
frá umhverfinu en að ég hafi gert það
ágætlega. Vinskapur minn við stjúpdætur
mínar er mér mikils virði. Einstöku sinnum
hef ég þó átt erfitt. Til dæmis var togstreita
vegna stjúpdóttur minnar sem kom til okkar
hálfsmánaðarlega. Pabbi hennar lét meira
eftir henni en mér fannst hann eiga að gera,
eins og til að bæta henni upp að hann var
bara helgarpabbi, og það ruglaði kerfið sem
í gangi var. Þá varð ég stundum verulega
pirruð og hreytti jafnvel einhverju út úr mér
en spurði svo sjálfaa mig á eftir hvort ég
væri kannski ósanngjörn."
Að mati Kötlu er viðhorf þjóðfélagsins til
stjúpfeðra ólíkt því sem það er til
stjúpmæðra: „Tveir einstaklingar sem eru í
sambúð gera báðir sitt besta og vilja vera
góðir en þá er viðhorfið gjarnan það að
stjúpmóðirin sé að reyna að stela barninu frá
kynmóður sinni en stjúpfaðirinn er
yndislegur ef hann gengur inn í hlutverk
föður og gjarnan sagt að hann taki barninu
bara alveg eins og hann eigi það sjálfur.
Aldrei er minnst á að hann sé í samkeppni
eða að reyna að stela frá föður.
„Umhverfið fylgist ofsalega vel með
hvernig sambandið er milli okkar í
fjölskyldunni. Hagsmunir togast oft á og
alltaf hætta á að einhver verði sár þegar
ákvarðanir eru teknar. Við gerðum okkur
grein fyrir mikilvægi þess að hafa festu og
halda reglur sem við settum til að gera okkur
færari um að byggja upp eðlilega
kjarnafjölskyldu, hvort sem það var nú rétt
hjá okkur eða rangt. Sonur minn fór til
pabba síns aðra hverja helgi og stjúpdóttir
mín til mömmu sinnar á sama tíma. Fyrir
kom að mamma stjúpdóttur minnar hringdi
og spurði hvort hún mætti vera einum degi
lengur eða pabbi sonar míns. Því neituðum
við því slíkt hefði sett okkar kerfi úr skorðum
því þau komu heim á sama tíma og bjuggust
þá við hinu heima. Neitunin kostaði sárindi
en ef við hefðum leyft þetta þá hefði það
líka haft í för með sér sárindi og rugling."
Tveir heimar
Bömum okkar kemur mjög vel saman. Þau
tala sjaldan um dvölina hjá kynforeldrinu,
svara bara að það hafi verið fínt ef þau eru
spurð. Samt eru þau bæði í vörn og mjög
viðkvæm fyrir því sem þau telja gagnrýni og
verð ég sérstaklega að gæta mín. Ef ég sýni
eitthvað sem þau telja ádeilu verja þau
kynforeldrið. Stundum finnst mér sem þau
búi í tveimur ólíkum heimum, "bætir hún við
og verður angurvær á svip.
Katla brosir þegar hún svarar því hvernig
maður hennar upplifi samband hennar og
dóttur sinnar. „Hann er ánægður með
samband okkar. Hann gerir sér grein fyrir því
að það er gott, en kannski ekki grein fyrir því
hvað það er sjaldgæft að sambönd séu
svona góð, hann tekur það meira sem
sjálfsögðum hlut. Mér finnst þetta svo mikil
heppni", bætir Katla við. „Það er svo
sjálfgefin ást að elska börnin sem maður
eignast. Ástin er til staðar. Ást til stjúpbarna
þarf að byggja upp og þess vegna er hún
svo dýrmæt. Ég var eitt sinn spurð að því
hvort ég ætti öll þessi börn. Ég fór að
skilgreina það svo stjúpdóttir mín heyrði og
sagðist ekki eiga hana. Um kvöldið heyrði
ég hana gráta undir sæng og var það vegna
þess að henni fannst ég hafa hafnað sér.
Síðan hef ég alltaf svarað því játandi að ég
ætti hana. Það er líka það sem mér
raunverulega finnst.
Samsett hjónabönd eru alveg ofsalega
tilfinningaþrungin," heldur Katla áfram.
\M I
KROSSINN
Skínandi fögur
tœkifœrisgjöf
Tákn heilagrar
þrenningar
BLINDRAFELAGIÐ
SAMTÖK BUNDRA OG SJÓNSKERTRA Á ÍSLANDI
Hamrahlíð 17, Reykjavík
S. 525-0000
Núfáanlegur sem bindisnœla.
Til styrktar blindum
Fœst um allt land.
Dreifingaraðili:
63