Lindin - 01.01.1938, Page 62

60
L I N D I N
virtust og kirkjurnar skipaðar »hinum betri borgur-
um«. Prédikanir prestanna báru það og með sér, að
þær voru ætlaðar allærðum áheyrendum. Eins og
þegar hefir verið drepið á, mun þetta vera mjög á
annan veg bér á íslandi. Og tel ég, að í þessu birtist
að verulegu leyti séreðli íslensku kirkjunnar, að bún
er ekki aðeins án stéttalegra fordóma, líéldur einnig
í sannleika stofnun alþýðunnar. íslenska kirkjusagan
sannar þetta að nokkru. Jafnvel á katólskum tíma,
er auður og völd kirkjunnar voru mest, gerðist
hún oft málsvari lítilmagnans. Frægast dæmi þar er
að sjálfsögðu Guðmundur biskup Arason. Fyrir hon-
um munu »Guðslög« bafa verið réttaröryggi lítilmagn-
ans »gagnvart veraldlegum ofbeldismönnum«. Jón
Arason var að vísu stórbokki, en mjög var bann þó
um margt að alþýðuskapi, og aldrei hefði bann orðið
þjóðardýrðlingur, hefði hann ekki í lifanda lífi staðið
þeim megin, er allur þorri þjóðarinnar var. Lundar-
far Jóns Arasonar kemur fram í skáldskap hans og
má af honum sjá, að Jón biskup hefir mjög verið
alþýðunnar barn. Óþarfi er hér að minna á Hall-
grím Pétursson. í ljóðum sínum er liann ótvíræður
málsvari alþýðunnar. Sannarlega er bann ekki orð-
flestur um ódyggðir alþýðunnar. í versinu alkunna
stefnir hann rangsleitni og rangdæmi allra alda til
dóms:
Guð er sá völdin gefur,
gæti þess æðri stétt;
sift lén liver einn hefur
hér af drottni til sett,
hann lét þig heiður hljóta
heiðrast þú af þér vill
virðingar vel mátt njóta
varast drambsemi ljóta,
róg og rangindin ill.