Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Qupperneq 118

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/2010118
StarfSánægJa framHaldSSKÓlaKennara
Mynd 2. Starfseinkennalíkan Hackman og Oldham (1980)
Líkanið er byggt á kenningum Herzberg o.fl. (1959) og starfseinkennaþættirnir eru
taldir hafa áhrif á það hvort starfsmenn upplifa mikla innri hvatningu, sem er forsenda
starfsánægju að mati Hackman og Oldham (1980) og Herzberg o.fl. (1959). Þeir þættir
sem hafa áhrif á að starfsmaður upplifi starf sitt sem merkingabært eru þríþættir:
Hæfnisvið (e. skill variety), sem vísar til þess að hve miklu leyti störfin reyna á fjöl-
breytta hæfileika starfsmanns og þekkingu.
Starfssamsömun (e. task identity) það er að hve miklu leyti starfs maður samsamar sig
starfinu og upplifir framlag sitt sem merkingarbært.
Mikilvægi starfs (e. task signifi cance) sem vísar til þess að hve miklu leyti starfið hefur
áhrif á annað fólk, bæði innan og utan vinnustaðarins.
Þau starfseinkenni sem hafa áhrif á ábyrgð starfsmanna eru tvíþætt:
Sjálfræði (e. autonomy) það er að hve miklu leyti starfið veitir starfsmanninum frelsi
og sjálfstæði til að taka eigin ákvarðanir um það hvernig verk er framkvæmt.
Endurgjöf (e. job feedback) sem vísar til þess að hve miklu leyti starfsmaður fær umbun
og upplýsingar um árangur starfs síns og frammistöðu.
Sergiovanni og Starratt (1993) telja að starfseinkenna líkan Hackman og Oldham geti
gagnast skólastjórnendum við að hvetja kennara áfram í starfi, sjá til þess að þeir
skynji heildarmynd starfsins og hvers virði framlag þeirra er. Slíkt geti aukið starfs-
ánægju þeirra.
Í rannsóknum á samskiptum skólastjórnenda og kennara hér á landi kemur fram að
Starfseinkennaþættir ➧ Upplifað ástand ➧ Útkoma
Áhrifavaldar:
1. Þekking og færni
2. Þörf fyir persónulegan þroska
3. Ánægja með umhverfisþætti
Hæfnissvið
Starfssamsömun Starfið er merkingarbært
Mikilvægi starfs
Mikil starfshvatning
Mikil starfsþróun
Árangursrík starfsemi
Mikil almenn starfsánægja
Sjálfræði Ber ábyrgð á útkomu starfs
Endurgjöf Vitneskja um frammistöðu í starfi
➧
➡
➡
➡
⎬
⎫
⎫
➧
⎬
⎫
⎫