Uppeldi og menntun - 01.01.2011, Page 30

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (1) 201130
ÓlÍKar áHerSlUr Í leiKSKÓlaStarfi
eða tiltaka ákveðna stefnu sem unnið er eftir (Menntamálaráðuneytið, 2006). Hug-
myndafræði Johns Dewey er oftast nefnd ásamt hugmyndafræði Reggio Emilia. Auk
þeirra er talað um mannauðsstefnu, umhverfisstefnu og Hjallastefnuna þegar upp-
eldisstefnur leikskóla ber á góma (Menntamálaráðuneytið, 2006).
Í þessari rannsókn verður sjónum beint að starfsaðferðum í fjórum leikskólum,
tveimur sem starfa samkvæmt starfsaðferðum kenndum við Reggio Emilia og tveimur
sem starfa eftir Hjallastefnunni. Skoðað verður hvernig staðið er að gerð skólanám-
skráa leikskólanna, hvernig litið er á hlutverk kennara, umhverfi leikskólans, búnað
og leikefni, hvernig verkefni barna eru skipulögð og hvernig samstarfi við foreldra er
háttað. Ekki er ætlunin að bera starfsaðferðir leikskólanna saman heldur er tilgangur
rannsóknarinnar fremur að öðlast skilning á ólíkum aðferðum í leikskólastarfi. Ástæða
fyrir vali á þessum tveimur stefnum er sú að um ólíkar starfsaðferðir er að ræða sem
báðar uppfylla uppeldisstefnu leikskóla á Íslandi sem mörkuð er í lögum og aðalnám-
skrá og eru þær nokkuð algengar í íslenskum leikskólum.
fræðilEgUr bakgrUnnUr
Skólanámskrá
Skólanámskrá leikskóla á að taka til alls þess sem gert er með börnum í leikskólanum
og birtist í daglegu starfi hans. Skipulag starfsins og verkefni starfsfólks eiga að vera
tilgreind í skólanámskrá leikskóla. Einnig eiga helstu uppeldiskenningar og uppeldis-
aðferðir sem leikskólinn hefur valið sér að koma þar fram og hvernig þeim er best
framfylgt. Námskráin á enn fremur að gefa upplýsingar um námsmarkmið fyrir hvert
leiksvæði, hvers konar efniviður er notaður og hve aðgengilegur hann er (Mennta-
málaráðuneytið, 1999). Slíkt skriflegt skipulag getur auðveldað starfsfólki starfið en
einnig hefur verið bent á hættuna á því að slíkur tæknilegur leiðarvísir verði notaður
sem stjórntæki og starfsfólk fari að fylgjast með og leiðrétta hvert annað samkvæmt
námskránni. Þannig getur skólanámskrá virkað sem valdaplagg sem stýrir starfinu
um of, þar sem fram kemur nákvæmlega til hvers er ætlast af hverjum á ákveðnum
svæðum á leikskólanum og hvernig starfsmaðurinn á að haga sér (Rose, 1985). Til að
koma í veg fyrir slíkt er talið mikilvægt að þeir sem starfa saman sameinist um mótun
og viðhald skólanámskrár síns leikskóla og að skólanámskrá sé lifandi plagg og í
stöðugri þróun. Einnig er mikilvægt að allir þeir sem að leikskólanum koma taki þátt
í gerð námskrárinnar, þar með taldir foreldrar sem eru mikilvægir hagsmunaaðilar.
Finna þarf hentugt form fyrir þátttöku foreldra í gerð skólanámskrárinnar. Skólanám-
skrá á enn fremur að taka mið af áhuga barna og reynslu þeirra og til að svo geti
orðið þarf að leita eftir sjónarmiðum þeirra þegar skólanámskrá er í mótun eða endur-
skoðun (Rose, 1985).
Reid (1994) hefur lagt áherslu á ferli sem kallað er ráðagerð um námskrá (e. curriculum
deliberation) við gerð skólanámskrár en það felst í því að hópur hagsmunaaðila
kemur saman til umræðu um hlutverk menntunar þar sem skipst er á skoðunum og
leitað álits á því hvernig best sé að starfið fari fram og komist er að samkomulagi um
niðurstöðu. Þátttaka starfsfólks, foreldra og barna í mótun skólanámskrár þar sem