Uppeldi og menntun - 01.01.2011, Blaðsíða 140

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (1) 2011140
HUxarinn
Í verkefnabókinni er inngangur sem ber yfirskriftina Í upphafi ferðar. Þar kemur
fram að „nauðsynlegt [sé] að halda heimspeki/lífsleikni að ungu fólki“ (bls. 6) og að:
„Huxarinn er hugsaður sem fræ í akur unglinga, umhugsunarefni um allt frá fjár-
málum til skilgreininga hugtaka“ (bls. 7). Út frá tilvitnununum og undirtitli bókar
má velta fyrir sér markmiði bókarinnar; meira um það síðar. Á eftir inngangi eru 30
ótölusettir kaflar: Verkefni dagsins: konur, Verkefni dagsins: karlar, Félagsmótun,
Verkaskipting, Kynímynd og fjölmiðlar, Kynbundnir eiginleikar kynjanna, Kyn-
skipting hlutverka, Skilnaður í fjölskyldum, Spáum í kynjaðar tilfinningar, Ástin, Ljóð
um ástina, Staðalímyndir í bókmenntum, Ofbeldi, Ég 25 ára, Að eiga barn eða ekki,
Fóstureyðing og ungir foreldrar, Að kaupa bíl, Að reka bíl, Að taka bílpróf, Innkoma
og útgjöld heimilisins, Klíkur, Mýtur, Hæfileikar og langanir, Hegðun fólks og heim-
speki, Aðstæður og viðbrögð, Siðferðilegar klemmur, Kynlíf og kynsjúkdómar, Kyn-
bundið uppeldi, Knús og Síðasta verkefnið. Í upphafi og við lok hvers verkefnis leggja
nemendur mat á skilning sinn og þekkingu á efninu með því að haka í viðeigandi reit
(mjög góður, góður, sæmilegur, slakur).
Af upptalningunni og fjölda síðna má ráða að víða er drepið niður fæti. Undirtitill
Huxarans, þ.e. Verkefnabók í jafnréttisfræðslu, gefur fyrirheit um að þema bókarinnar
sé einmitt það og af sumum yfirskriftanna má ráða að viðfangsefnið sé nánar tiltekið
jafnrétti kynjanna. Þó virðist sem höfundur hafi einnig haft önnur markmið í huga
eins og kemur fram í inngangi verkefnabókar. Hér virðist því vera á ferðinni gamal-
kunnugt stef, jafnréttinu er bætt við, í þessu tilfelli lífsleikni, í stað þess að veita því
þann sess sem því ber. Í raun ætti að samþætta kynjajafnréttisfræðslu og kynjafræði
annarri fræðslu sem skólinn innir af hendi. Ég efast ekki um góðan ásetning höfundar
en sumt í bókinni virðist beinlínis til þess fallið að vinna gegn jafnrétti kynjanna. Í
Huxaranum er fjallað um klíkur. Í kennaraheftinu er talað um foringja í klíkum og
notað hugtakið „queen bee“ og innan sviga sagt að það eigi við bæði stráka og stelpur
(bls. 21). Umfjöllun um foringja er á neikvæðum nótum og því stingur það í augu að
foringinn sé kvengerður með því að vísa til hans/hennar sem „queen bee“. Fjöldi
rannsókna bæði hérlendis og erlendis fjallar um erfiðleika kvenna við að komast í
hlutverk foringja eða leiðtoga og viðmótið sem mætir þeim í hlutverkinu. Einnig má
velta fyrir sér hver sé tilgangurinn með því að fjalla um foringja og nota til þess erlent
hugtak og að sama skapi stingur í augu að sjá fjallað um homma sem „gay“ (bls. 23
í kennaraheftinu). Af hverju notar höfundur ekki orðið hommi? Það er orð sem sam-
kynhneigðir karlar börðust fyrir að yrði notað og er samofið réttindabaráttu þeirra.
Huxarinn líður einnig fyrir það að varpa fram að því er viðist staðlausum stað-
hæfingum. Í verkefnabók í kaflanum Skilnaður í fjölskyldum eiga börnin m.a. að
svara spurningunum „Hvers vegna vilja börn yfirleitt ekki tala um það þegar for-
eldrar þeirra skilja?“ og „Af hverju halda skilnaðarbörn oft meira með öðru hvoru
foreldrinu?“ Er hér verið að biðja börnin um að staðfesta mýtur um upplifun barna
af skilnaði foreldra sinna eða eiga þessar fullyrðingar sér fræðilegar stoðir? Í bókinni
gefast einnig tækifæri til að flétta saman kynjajafnréttisfræðslu og annarri fræðslu.
Í kaflanum Innkoma og útgjöld (að viðbættu „heimilisins“ í Kennaraheftinu) er sagt
frá meðaltekjum karla og meðaltekjum kvenna. Í verkefnabókinni eru börnin spurð