Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1930, Síða 112

78
TlMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
minna má á það, að í “Gamlir ná-
ungar frá Breið^firði” (Skfrnir
1918) nefnir Matthías Jochums-
son tvo karla, sem mjög eru honum
andlega nákomnir, þá Brokeyjar-
Vigfús og Arneyjar-Svein. Gizkar
séra Matthías á, að þessir náung-
ar hafi búið að reitum pietistatím-
ans, “sem lifði víða hjá alþýðu
fram á byrjun 19. aldar”. En “það
var háttur þessa Sveins, að óðara
en hann hafði fest bát sinn, gekk
hann afsíðis, og helzt upp á þúfu
eða hól, tók ofan og brá hattkúf
sínum fyrir andlitið, þó ekki mjög
nærri nefi sínu, og fór að prédika
engu líkara en prestur í stól.’’
Og um Brokeyjar-Vigfús segir
Matthías, að “þegar hann hafði
sett bát sinn og búið um hann, var
hann vanur að setjast á stein róa
bakföllum og þylja bæn eða kafla
úr bibliunni. Var hann kallaður
biblíufastur maður á Breiðafirði.
Sérstaklega unni hann og þuldi
Jobsbók, þar næst Sálma Davíðs,
þá beztu, eða þá Prédikarans bók,
ef honum gekk eitthvað mótdrægt.
Þetta raus var hans matur og
drykkur......”
Hér er biblíulesturinn samur og
hjá Grími — hann vitnar og tíðast
í Salómon, Prédikarann, stundum
í Davíð og oft í “hinn vísa Sýrak’’
— en það skilur með þeim, að Vig-
fús er að sögn Matthíasar, afar-
menni, en Gríinur er lítill fyrir sér.
Tvær sögur segir séra Matthías af
Vigfúsi, er sýna, hve málfæri þeirra
Gríms er nauðalíkt.
“Vigfús beið sjaldan eftir byr
eða leiði, heldur fór sinna ferða,
þótt öðrum þætti ekki sjóveður.
Þannig lágu menn eitt sinn kyrrir
úti í Rifi heila viku, en snemma
þeirrar viku sáu menn bát Vigfús-
ar og karl á kominn inn á sund
innar frá Brokey (Vigfús bjó í
Brokey). Skömmu síðar kom hann
siglandi heim í lendingu sína. Pögn
uðu menn Púsa og spurðu, hví
hann hefði róið í því veðri lengra en
hann hefði þurft. “Eg vildi ekki
láta undan höfuðskepnunni,” svar-
aði hann og dró seimin neins og
hans var vani.
í annað sinn kom hann heim úr
veri, og er hann lenti, voru honum
sögð þau tíðindi, að hann væri orð-
inn faðir. Vigfús varð heldur fár
við, gengur þó stilillega á fund
barnsmóður sinnar og segir: “Heil
og sæl og sýn mér barnið.” Hún
sýnir honum fyrst eitt barn og síð-
an annað, því að hún hafði alið
tvíbura. Vigfús horfir um hríð á
börnin og segir síðan: “Eg átti
von á einu barni vænu, en ekki
tveimur litlum’’.”
Próðlegt væri, ef kunnugir, t. d.
frú Theódóra, vildu segja oss alt
of létta um fyrirmyndir Jóns, því
vart munu þar öll kurl komin til
grafar enn, og á hinn bóginn gerist
nú svo langt um liðið, að menn
ættu ekki að firtast, þótt kveðið
væri upp úr með hluti, sem hvort
heldur er, hljóta að háfa verið og
vera á margra manna vitorði.
Sérstaklega væri mikils um vert
að vita, hvort Jón hefir haft sömu
aðferð um mannlýsingar sínar í
Pilti og stúlku eins og Manni og
konu, sem menn hafa bent á fyrir-
myndir að hingað til. Ólíklegt þykir
oss, að menn myndu þær ekki, ef
menn hefðu komið auga á þær.
Beztu mannlýsingar í Pilti og