Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Side 41

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Side 41
Um BJöirini Eftir Agúst H. Bjarnason Það er nú liðin hálf önnur öld, síðan “spekingurinn með barns- hjartað”, sem svo var nefndur, fæddist í þennan heim, Björn Gunnlaugsson er fæddur að Tannstöðum við Hrútafjörð þann 28. september 1788. Faðir hans var Gunnlaugur bóndi Magnússon og móðir Ólöf Bjarnardóttir. Gunn- laugur þótti ágætur smiður og hinn mesti hugvitsmaður. Kvað hann hafa fundið upp róðrarvél og ýmsar vélar aðrar, áhöld til að mæla veg þann, sem farinn var, útbúnað til að setja með báta, róðrarkarla o. fl.D Sjálfur þótti Björn ómannblendinn og hjárænulegur í æsku og að sjálfs hans sögn talinn “ekki með öllu viti” eða jafnvel “ofviti”. En brátt komu hinar miklu gáfur hans í ljós. Sýndi hann frábæra greind á allt það, er að stærðfræði laut, og las snemma allar þær fræðibækur, er hann fékk yfir komist og nam allt þetta upp á eigin sPýtur. Er mælt, að hann hafi dregið flatarmyndir þær, er hann var að gera sér grein fyrir, á leir- ftög, með smalapriki sínu. Til bók náms var hann settur hjá Gísla Presti Magnússyni á Tjörn á Vatns- nesi og síðar hjá Halldóri prófasti Ámundasyni á Hjaltabakka; en frá honum var hann útskrifaður af Geir hiskupi Vídalín 1808 og stóð þá rétt a tvítugu. En sökum ófriðarins mhli Dana og Englendinga í það mund, gat Bjöm ekki siglt til Kaup- D Arbækur Espólíns, XI, bls. 133. mannahafnar fyrr en 1817. Á síð- ustu árum sínum hér heima kynnt- ist hann þeim mælingamönnunum Frisak og Scheel, er falið hafði ver- ið að mæla upp og kortleggja strand- lengju íslands og nam hjá þeim undirstöðuatriðin í þríhyrninga- niælingum, en hvort tveggja þetta varð undirstaðan að landmælingum Björns síðar.D Fyrir atbeina ýmissa góðra manna komst Björn til Kaupmannahafnar 1817 og tók þá að nema stærðfræði, eðlisfræði og önnur náttúruvísindi. Þegar árið 1818 og aftur árið 1820 vann hann verðlaunapeninga háskól- ans úr gulli fyrir stærðfræðilegar úrlausnir. En mjög þótti hann við- utan og undarlegur í framkomu og fóru af honum ýmsar sögur, er þó allar lýsa barnslegri einfeldni og hreinni sál, er þó frekar dvaldist í annari veröld en þessari. Laust eftir 1820 varð Björn aðstoðarmaður hins nafnfræga stjörnumeistara Schumachers við landmælingar á Holtsetalandi. En árið 1822 var stofnað nýtt kennara- embætti við Bessastaðaskóla og var Birni veitt það 14. maí s. á. Var honum sérstaklega ætlað að kenna þar stærðfræði, en auk þess ýmis- legt annað, guðfræði o. fl. Með flutningi skólans fluttist Björn til Reykjavíkur 1846. Yfirkennari skólans varð hann 1857, en lét af 1) Landfræðisaga Þorv. Thoroddsen, m, bls. 269 o. s.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.