Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1944, Page 136

114
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
löngum, að djúp skilur drauma og at-
hafnir vor mannanna barna.
En þvi hefir þessi félagsskapur vor
lifað og dafnað fram á þennan dag, að
hann hefir frá byrjun átt mikil ítök í
hugum almennings, þó eigi hafi allir séð
eða skilið til fulls nauðsyn hans eða
hlutverk. En ánægjulegt er að geta sagt
það á þessu afmælisþingi, að félagið
hefir undanfarið átt vaxandi vinsældum
að fagna; spáir það góðu um fram-
haldsstarf þess, ef vel og drengilega er á
málunum haldið og hvergi hvikað frá
settu marki. Hitt má þeim aldrei gleym-
ast, sem þar er forusta falin, eða félags-
mönnum í heild sinni, að sem víðtæk-
astur góðhugur almennings er það bjarg,
sem heill félagsins og framtíð byggist á
um komandi ár.
En jafnframt því, sem á það er minst,
að það var með almennum samtökum
íslendinga hér vestra, að allsherjar
Þjóðræknisfélag þeirra var stofnað fyrir
25 árum síðan, er oss einnig skylt að
minnast þess með þakklátum huga, að
oss voru þá, eins og svo oft síðar, réttar
bróðurhendur til styrktar heiman um
haf, því að samtimis var stofnað heima
á isiandi, til samvinnu við hið nýstofn-
aða félag vort hérna megin hafsins, fé-
lagið “islendingur”, sem margir fremstu
og ágætustu menn heimaþjóðarinnar
stóðu að. Létu þeir eigi lenda við orðin
tóm um samvinnuna við oss, því að þeg-
ar á næsta hausti sendu þeir hingað
vestur til fyrirlestrahalda um íslensk
menningar- og þjóðræknismál hinn
snjaliasta og prýðilegasta mann, þar
sem var séra Kjartan Helgason, er sjálft
Alþingi islands hafði styrkt til farar-
innar. Varð og sú raunin á, að hann fór
hina mestu sigurför um íslenskar bygðir
hérlendis og aflaði félagi voru og mál-
stað þess trausts og vinsælda með komu
sinni.
Sagan endurtekur sig, segir orðtakið.
Sannast það eftirminnilega og fagurlega
á oss þjóðræknismönnum á þessu þingi
félags vors. Á aldarfjórðungsafmæli
þess, rétt eins og við stofnun þess, hafa
oss verið réttar örlátar bróðurhendur til
samtaka og hvatningar heiman yfir hið
breiða haf. Ríkisstjórn íslands hefir
sýnt oss mikinn virðingarvott og vin-
semdar með þvi að senda oss á þessum
tímamótum, sem fulltrúa sinn og ís-
lensku þjóðarinnar, annan mikilhæfan
og ágætan kirkjunnar mann, að þessu
sinni sjálfan biskupinn yfir Islandi,
herra Sigurgeir Sigurðsson. Bjóðum vér
hann hjartanlega velkominn á þing
vort og í vorn hóp, og vonum, að dvöl
hans vor á meðal verði honum sem á-
nægjulegust í alla staði.
Á þessum slóðum búum vér löngum
við vetrarríki mikið og er því þörf sum-
arauka. Vitum vér, að koma Sigurgeirs
biskups verður oss slikur sumarauki í
öllum skilningi, efling bræðrabandsins
yfir hafið og vakning í þjóðræknismál-
unum. En hann er oss áður að góðu
kunnur, meðal annars af einkar hlýlegu
samfagnaðarskeyti, er hann sendi oss á
20 ára afmæli félags vors og þá eigi
síður af hinni fögru og drengilegu jóla-
kveðju, er hann sendi oss á hljómplötu,
og fann hún þann hljómgrunn í hjörtum
vorum, að flestum mun enn í fersku
minni. Vona eg einnig og veit, að hinum
virðulega gesti muni reynast íslensk
gestrisni enn svo vel lifandi og hjarta-
heit í bygðum vorum, að hann finni eigi
um of til vetrarkuldans, þó að svalan
kunni um hann að næða hér á víðfeðmu
sléttuhafinu.
★
Af þeim sjónarhól, er vér nú stöndum
á, aldarfjórðungsafmæli félagsins, verð-
ur oss að vonum litið um öxl yfir farinn
veg. Á slíkum stundum verða eyru vor
næmari á þyt líðandi tíðar og raddir
liðinna ára. Líkt og mynd á tjaldi renn-
ur viðburðarík saga félags vors fram
fyrir hugskotsaugum vorum og gæðist
lífi og litum. Verður oss sérstaklega
staðnæmst við þá menn og þær konur,
sem á undan oss gengu og ruddu oss
veg “til áfangans þar, sem vér stönd-
um.” Minnumst vér með djúpri virðingu
og einlægu þakklæti foringja vorra, sem
þögul moldin geymir, hinna mikilhæfu
forseta félags vors, þeirra séra Rögnvald'
ar Péturssonar, séra Jónas A. Sigurðsson
og séra Ragnar E. Kvaran, er jafnan