Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1961, Blaðsíða 68

50
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
þó mun hjassinu þéttur í fangi/
þegnum orna.
23. Háll er ís/en hjamið glært/á
hvörju barði
hröpun er vís/en helzt ófært/
í heiðar skarði.
24. Þá mega rekkar/reyna megn/
og rýna í sporin
að allar brekkur/ofan í gegn/sé
aulinn borinn.
25. Býsna löng/er brautin það/að
bera í setur
undan þröng/í Þorgrímsstað/
hann Þorra tetur.
26. Víst mun Gunna*/ef hún er
heima/í hempu sinni
litlar kunna/þakkir þeim/að
þenking minni.
27. Þeir munu víkja/vífi frá/sem
vörunum skellir
jall mun sníkja/Jóni* hjá/og
jórtrið fellir.
28. Fari hann nú sem forlög kljá/
á fræðasetri
er mín trú hann aftur fái/ásýnd
betri.
29. Ekki er fagur orðastraumur um
efnið þetta
Þorra bragur því skal aumur/
þanninn detta.
Þetta munu vera fyrstu þorra-
kvæði, sem ort hafa verið á Islandi,
því nafngreind þorrakvæði (-bragur
eftir séra Brynjólf Halldórsson á
Kirkjubæ,—bálkur eftir séra Snorra
Björnsson á Húsafelli í Borgarfirði
vestra 1757-96, og — forlag eftir séra
* Um aldamótin 1900 bjuggu Jón og
Guðrún, nafnkennd heiðurs- og gestrisn-
ishjón, á Þorgrímsstöðum. Má sjá af
þessu, hve sagan endurtekur sig austur
þar eigi síður en með Moskovítana. S. E.
Jón Guðmundsson í Reykjadal 1767-
70, — reið, ófeðruð) eru öll yngri. Á
Austfjörðum hefur þetta yrkisefni
aldrei dáið út og á síðasta fjórðungi
19. aldar var því snúið upp í leik-
þátt af Arnbjörgu Sigurðardóttur á
Hánefsstöðum eða föður hennar, en
Margrét Jónsdóttir (Jónssonar vef-
ara) flutti leikþáttinn suður í Breið-
dal og þar var hann leikinn a. m. k.
einu sinni fyrir stríð hið fyrra.
Bæði Þorri og Góa (Gói) voru
manngerð að fornu eins og þáttur-
inn um Nór konung í Fornaldarsög-
um Norðurlanda ber vott um. Um
Góiblót er getið í Flafeyjarbók og
um Þorrablót í Fornaldarsögum
Norðurlanda (For. I, 16). Vera má,
að menn hafi upphaflega blótað við
Þorrakomu og Góukomu, en síðan
hafi menn álitið að menn blótuðu
Þorra og Góu.
Bjarni Gizurarson hefur þekkt
sagnirnar um Nór konung, því hann
segir í „Þriðju vísu um reisting
Þorra“ við bændur:
5. Telur sig kóngs af Noregi nið
nóg er um slíkt að frétta
hefst þá móður um hyggju mið
hvör sem að efar þetta.
6. Hálft hið fjórða hundrað ár
hafa segist á baki,
skjalla hvítur um skegg og hár
skjótur í orðataki.
Vera má, að sumir drættir í mann-
gervi Þorra — svo og nafnið — gæti
minnt á Þór, helzt það að honum
er lýst sem matlystugum ístrubelg.
En í fórnum þeim, sem hann tekur,
gæti hann ef til vill minnt meira
á Grýlu og um bæði gæti átt heima
orðtakið: heiðraðu skálkinn svo