Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Side 60

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 201260
lýðræðislegt samræðUmat
Rannsóknarspurningar
Þessi rannsókn fjallar um lýðræðislegt samræðumat á starfi leikskóla. Eftirfarandi
spurningar leiddu rannsóknina:
1. Hvað telja fulltrúar barna, foreldra og starfsfólks mikilvægt í námi leikskólabarna
og þjónustu við þau?
2. Hver er ávinningur og hverjir eru annmarkar þess að nota lýðræðislegt samræðu-
mat í innra mati með þátttöku helstu hagsmunaaðila leikskólans, starfsfólks, for-
eldra og barna?
aðfErð
Leikskólarnir sem tóku þátt í rannsókninni voru valdir markvisst (e. purposeful sam-
pling) með markmið rannsóknarinnar í huga (Silverman, 2000). Fjórir leikskólar eða
öllu heldur fjögur tilvik voru valin, en tilviksrannsókn er algengasta rannsóknarsnið
í mati. Hún kemur sérlega vel að gagni þegar lýsa á einhverju nákvæmlega og til að
öðlast skilning á starfsemi. Hún gerir einnig ráð fyrir ólíkum sjónarmiðum og leitar
ekki eftir einum sannleika. Tilviksrannsókn hentar einnig vel til að fá fram þarfir
þátttakenda í þarfagreiningu (Fitzpatrick o.fl., 2004). Þeir leikskólar sem valdir voru
starfa eftir ólíkum starfsaðferðum. Af trúnaðarástæðum er einungis gerð grein fyrir
vettvangi í grófum dráttum og þar sem það þjónar tilgangi rannsóknarinnar. Til að
tryggja nafnleynd hafa leikskólunum verið gefin gervinöfn. Leikskólarnir sem tóku
þátt í rannsókninni voru Hóll, Kátakot, Gullkistan og Klettur.
Gagnasöfnun fór fram veturinn 2005−2006. Þátttakendur voru alls 78, þar af 36
börn, 19 foreldrar og 23 starfsmenn leikskólanna. Jafnframt var rituðum gögnum um
starfsemi leikskólanna safnað og þau greind.
Fyrsta stig í ferli lýðræðislegs samræðumats var að skilgreina hagsmunaaðila
matsins (sjá mynd bls. 61). Því næst voru fulltrúar þeirra valdir á markvissan hátt af
leikskólastjóra hvers leikskóla. Viðtöl voru tekin við börn í litlum hópum og teikn-
uðu þau meðan á viðtalinu stóð. Samræður barnanna voru afritaðar og greindar og
kynntar í rýnihópum sem í sátu saman fulltrúar foreldra og starfsfólks hvers leikskóla.
Í rýnihópunum voru sjónarmið barnanna rædd og ígrunduð ásamt því að foreldrar og
starfsfólk ræddi viðhorf sín til starfsemi leikskóla. Umræðurnar í rýnihópunum voru
síðan afritaðar og greindar. Að lokum voru rýnihópar foreldra og starfsfólks kallaðir
aftur saman í leikskólunum til að ræða heildarniðurstöður og nýtingu matsins.