Hugur - 01.01.2008, Qupperneq 173

„Sdpukúlur tískunnar“
171
er hreinlega ekki hægt annað en að skella upp úr.“77 Guðmundur álítur háðs-
ádeiluna hafa tekist vel: „Frönsk heimspeki er til dæmis dregin sundur og saman
í háði, sem er einstaklega vel heppnaður og íyndinn kafli“. „Eins og Einar rekur
mjög vel eru kenningar frjálshyggjumanna í sinni upprunalegu og öfgafyllstu
mynd [...] hugmyndafræðilegt aðhlátursefni [...] En það hversu auðveldlega
honum sjálfum tekst að hæðast að þeim er hins vegar eitt skýrasta dæmið um
ósigur þeirra“.
A sama hátt og telja má Kristján B. dæmigerðan fulltrúa menntamanna í menn-
ingargeiranum verður að telja Atla Harðarson heimspeking talsmann fræðimanna
sem halda fyrst og fremst akademískum gildum á lofti. Olíkt menntamönnum
menningargeirans metur Atli Bréf tilMaríu hvorki út frá stíl né skemmtanagildi.
Þótt honum þyki stíllinn ungæðislegur og húmorinn aumkunarverður er það
aukaatriði þegar kemur að mati hans á bókinni. Að áliti Atla er bókin „mest
mælska", hún er „engan veginn málefnaleg" og því ekki hægt að taka hana alvar-
lega.78 Uppistöðuhugtök Einars Más séu illa afmörkuð, grundvallarforsendur vafa-
samar og auk þess „lætur hann gamminn geisa jafnt um efni sem hann virðist hafa
vit á og mál sem mér sýnist hann ekki mjög kunnugur." Atli telur Bréf til Maríu
vera ómálefnalegt rit að því leyti sem Einar Már gagnrýni ekki kenningar and-
stæðinga sinna þar sem þær eru sterkastar og láti ávallt líta út fyrir að þeir séu
hálfgerðir vitleysingar sem ekki þurfi að taka alvarlega.
Eina ritið um frjálshyggju sem hann nefnir og reynir að gagnrýna er
frönsk bók eftir mann að nafni Henri Lepage. Af frásögn Einars að
dæma er þetta afspyrnu vitlaus bók. Það sem hann tínir til eftir franska
marxista er líka afspyrnu vitlaust. En það segir jafnlitla sögu um frjáls-
hyggju og marxisma þótt hægt sé að láta gamminn geisa um það vitlaus-
asta sem fylgismenn þessara hugmynda hafa sagt.79
Athyglisverðast í ritdómi Atla er þó greining hans á því hvernig Bréf til Maríu
inniheldur andúð á svo mörgu að sérhver fær eitthvað fyrir sinn snúð.
Bók Einars virðist njóta nokkurra vinsælda og talsvert er um hana fjallað.
Kannski er það að einhverju leyti vegna þess hvernig höfundur hefur allt
á hornum sér. Hann úthúðar til dæmis frönskum heimspekingum frá
síðustu öld, nýjungum á skólakerfinu og Evrópusambandinu og þar sem
fordómar hans í garð þessara fyrirbæra eru um margt líkir mínum eigin
77 Guðmundur Steingrímsson, „Hús með flötu þaki“, Stjórnmál og stjórnsýsla (stjornmalogstjorn-
sysla.is), des. 2007.
78 Atli Harðarson, „Um Bréf til Maríu eftir Einar Má Jónsson". Stefáni Snævarr („Sæmi fróði
skrifar bréf“) finnst Einar Már einnig vera fremur ómálefnalegur. Þannig sé sagnfræði Fou-
caults „skárri en hún virðist við fyrstu sýn“; Einar Már sé „ögn ósanngjarn" í umí]ii!lun sinni
um Derrida; „aftur er hann dálítið óvæginn" þegar kemur að Lyotard og Barthes; og auk þess
„var franski strúktúralisminn ekki bara flipp og tilgerð, hann hafði visst fræðilegt gildi." En
þrátt fyrir þetta sannfærir tískufræðilega greiningin Stefán: „satt best að segja er meira en lítið
til í gagnrýni Einars Más á franska tískuspeki þótt hann hefði mátt vera ögn sanngjarnari."
79 Atli Harðarson, „Um Bréf til Maríu eftir Einar Má Jónsson“.