Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.01.1932, Síða 66

66
Fjármeðferð stjórnarinnar.
[Stefnir
ráðgert að reisa þær síldar-
bræðsluverksmiðjur, sem eg
nefndi, og þá var sett á stoL’n
einkasala á síld. Þá var yfirleitt
kollvarpað löggjöfinni um síld.
Það er nú komið á daginn, að
þetta nafn á þinginu 1928 hefir
verið sorglegt réttnefni, því að
auk hinnar rándýru síldarverk-
smiðju er nú komið í ljós, að rík-
issjóður bíður stórkostlegt tjón
af gjaldþroti síldareinkasölunn-
ar. Það kveður nú við alls staðar
hjá þeim mönnum, sem skyn bera
á þessa hluti, að tjón ríkissjóðs af
þessu fyrirtæki, sem var sett á
stofn gegn hinum ákveðnustu
andmælum Sjálfstæðismanna,
muni ekki verða undir 1 milljón
kr. Ef nú svo fer — og betri verð-
ur niðurstaðan víst ekki — þá
hefir stjórnin lagt fram til síld-
arinnar um 21/) milljón kr.
Þessi stjórn hefir oft kallað sig
bændastjórn, en mér finnst, að
hún ætti miklu heldur að kallast
síldarstjórn og dreg eg það nafn
af örlæti hennar í síldarmálefn-
um. Það hefir verið mikið rætt
um og mörgum hefir þótt hár
styrkurinn til bænda eftir jarð-
ræktarlögunum. Hann hefir þó
ekki verið meiri en 2 millj. kr.
árin 1928-^-1931. Miklu meira
hefir því verið varið til síldar-
innar en til bænda eftir jarðrækt-
arlögunum og er þó sannarlega
ólíku saman að jafna. Að því er
jarðræktarstyrkinn snertir hefir
stjórnin lítið annað gert en borga
út eftir lögum, sem voru til er
hún tók við völdum, en um síld-
ina fitjaði hún, á fyrsta þinginu.
sem kom saman, eftir að hún tók
við völdum, upp á nýrri löggjöf„
sem hefir kostað ríkissjóð þessi
ár miklu meira en jarðræktar-
lögin. Eg er óviss um, að almenn-
ingur þessa lands, hafi gert sér
grein fyrir, að stjórnin hefir ver-
ið miklu örlátari við síldina en.
jarðræktina og því hefir mér þótt
rétt að benda á þetta, svo að hún.
sigli síður undir fölsku flaggi hér
eftir en hingað til.
2. Annað dæmi er sýnir hina
fullkomnu lítilsvirðingu fyrir
fjárveitingavaldi þingsins, vil eg'
nefna. Það eru framlögin til hér-
aðaskóla árin 1929—1930. í fjár-
lögum þessara ára voru í þessu
skyni veittar bæði árin til sam-
ans 50000 kr. en notaðar rúm-
lega 400000 kr. eSa meira ert
áttföld fjárveiting þingsins.
3. Sem þriðja.dæmi um þetta
má nefna vinnuhælið á Litla-
Hrauni. Stjórnin útvegaði sér
með lögum frá 1928 heimild tií
að verja til hælisins allt að 100