Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 23

hafa birtst á þessu sviði falla nærri eingöngu
undir fyrsta atriðið hér að framan.
Hér á eftir verður gerð grein fyrir nokkr-
um höfundum og sjónarmiðum þeirra hvað
snertir aðferðafræðileg vandamál. Þeir eru
Carl Degler og Hilda Smith. Þessi tvö eru
fulltrúar hreinræktaðs feminisma innan
kvennasögu. Einnig verður fjallað um Joan
Kelly-Gadol sem er fulltrúi fyrir feminis-
tískar-marxistískar skoðanir.
Degler hefur varpað fram eftirfarandi
spurningu: Eiga konur sér einhverja sögu?
Hann svarar þessari spurningu játandi.
Hann lýsir konum á þann hátt sem bær eiei
sér einhver ákveðin sameiginleg líffræði- og
félagsleg einkenni. Hann tekur jafnvel
svo djúpt í árinni að segja að það séu
einmitt þessi einkenni sem geri konur að hinu
kyninu, sem í gegnum söguna hafi alltaf
verið í stöðu minnihlutahóps. Hann lítur
öðrum augum á konur heldur en karla vegna
líffræði-, lífefnafræðilegra einkenna og
vegna þess annarskonar félagslega hlut-
verks sem konur hafi haft á hendi. Ergó:
Konur hafa sín sérstöku áhugamál og
lífskjör þeirra eru önnur en karla. Birtingar-
mynd alls þessa frábrugðna sem einkennir
konur er staða þeirra sem minnihlutahópur.
Hann setur samasemmerki á milli þess að til-
heyra öðru kyninu og þess að vera meðlimir
ákveðins hóps. Forsendan fyrir þessari
flokkun, eru tengsl kvenna við karla en þeir
síðarnefndu eru í hlutverki kúgarana. Vegna
þess að konur eru kúgaðar af körlum geti
þær aldrei komi auga á þá staðreynd að þær
hljóti að eiga samleið með öðrum konum,
bæði almennt og úr öðrum stéttum. Annað
atriði sem einkennir konur sem minnihlut-
hóp, er að þær í flestum tilvikum teljast
helmingur af íbúatölu ríkja heimsins, en það
sem er sameiginlegt með konum og öðrum
minnihlutahópum er að þær og þeir hafa
engin þjóðfélagsleg völd.
Degler tekur mörg dæmi úr bandarískri
sögu, 18.—20. aldar til að færa rök fyrir of-
angreindum málflutningi. Hann segir að sag-
an hafi snert konur á annan hátt en karla
sem og hlutverk þeirra hefur verið annað.
Sögu kvenna sé alls ekki hægt að blanda
saman við sögu karla. Það sem við þurfum
að viðurkenna, segir hann, er ekki að konur
og karlar séu eins, heldur að þessi tvö kyn
séu frábrugðin hvort öðru. Það sé einmitt
þessi mismunur á milli kynjanna sem réttlæti
á allan hátt að rituð verði saga kvenna.
Hjá Hildu Smith eru tvenns konar skoð-
anir tengdar saman í eina heild. Annars veg-
ar að saga kvenna sé á afgerandi hátt öðru-
vísi en saga karla og hins vegar að konur séu
sérstakur hópur innan samfélagsins. Konur
séu sérstakur félagshópur sem alla tíð hafi
verið stjórnað leynt og ljóst af stofnunum
samfélagsins. Hlutverk kvenna er hvorki
ákveðið út frá vitrænum og líffræðilegum
atriðum. Það sé hins vegar félagsmótunar-
þátturinn sem ákveðið lífsstíl kvenna jafnt
sem karla. í gegnum tíðina hefur hlutverk
kvenna alltaf verið þess eðlis að standa baka-
til sem áhorfendur og jafnframt að kvenhlut-
verkið veiti ekki eins mikla lífsfullnægju og
hlutverk karla. Konur sem sérstakur félags-
hópur eigi sér glæsta fortið með sérstaka
stöðu í samfélaginu.
Eftirfarandi atriði eru sameiginleg með
Degler og Smith:
1) Þau líta svo á að konur eigi sér sérstaka
sögu sem alls ekki skuli blanda saman
við sögu karla.
2) Konur sem sérstakur hópur er gert að
grundvallarhugtaki, sem öll önnur hug-
tök eiga síðan að tengjast, svo sem stétt,
kynþáttur, þjóðernishópur o.fl.
3) Tengslin á milli karla/kvenna eru í
formi þess sem kúgar og þess sem lætur
kúga sig. Þetta virkar sem óumbreytan-
legur félagslegur mælikvarði þvert á
tíma og rúm.
4) Þeir þættir sem t.d. einkenna konur sem
kyn er beitt til dæmis sem skýringarat-
riði varðandi uppbyggingu samfélagsins
og þróun þess yfir ákveðið tímabil.
Einnig er það notað sem orsakarskýr-
ingar fyrir ákveðinni þjóðfélagsþróun.
Hins vegar er kynhugtakið notað sem
orsökin fyrir mismuninum á milli karla
og kvenna.
Hjá Degler og Smith lenda konur eilíflega
í gegnum söguna í veikustu stöðunni. Sú
staða sem konum er úthlutað innan samfé-
lagsins er stöðnuð og algerlega háð körlum.
Svipaða skoðana gætir einnig hjá Simone de
Beauvoir, Shulamith Firestone og Kate
Millett en þessar þrjár hafa mikið ritað um
aðferðafræðileg vandamál í kvennasögu og
21