Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Blaðsíða 86

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(2) 201386
ViðHorf Ungmenna til mannréttinda innflytJenda og mÓttökU flÓttafÓlks
Íslendinga vera „pínu rasista“ og innflytjendur verði stundum fyrir aðkasti fólks.
Ástæðuna telur hann vera þá að þeir séu „öðruvísi. Kannski er einhver hræddur við
þetta [að fá þá hingað] eða finnst sér vera ógnað eða eitthvað.“ Af sömu ástæðu segir
hann aðflutt börn oft lenda í einelti: „Bara út af því að þau eru öðruvísi.“ Benjamín
tengir fordóma við neikvæðar staðalmyndir sem koma fram í kvikmyndum: „Ég held
að það sé alveg rosalega mikið kynþáttahatur í þessu landi. Ég held að fólk sé bara
hrætt og búið að horfa [á] alltof mikið af myndum og þess vegna segir það bara inn-
flytjandi = slæmt.“
Ungmennin telja jafnframt mismunandi eftir upprunalandi hvernig sé fyrir fólk að
flytjast hingað til lands: „Það skiptir rosa miklu máli hvaðan maður er,“ segir Svandís.
Miklu betur sé tekið á móti Norðurlandabúum en öðrum. Hákon tekur sem dæmi að
erfitt sé fyrir Pólverja að flytjast hingað vegna neikvæðra staðalmynda hér á landi.
Í þessu samhengi benda ungmennin á að erfitt sé að vera ekki viðurkenndur í nýju
samfélagi vegna fordóma. Með orðum Dagnýjar: „Það líður öllum illa [fólki líður illa]
þegar það er ekki velkomið einhvers staðar og þegar verið er að tala um mann. Við
höfum öll tilfinningar.“ Hún setur sig þannig tilfinningalega í spor innflytjenda.
Við og hinir
Fimm ungmennanna eru neikvæðari gagnvart innflytjendum en önnur. Hjá þeim er
áberandi að þau aðgreina innflytjendur sem „þau“ (hinir) og innfædda Íslendinga
sem „við“. Tvö þeirra eru 15 ára (Rannveig, Unnur) og þrjú 19 ára (Finnur, Ingibjörg,
Lára). Fram koma tvö undirþemu: Andstaða og ótti við breytingar og Að vera Íslendingur .
Mynd 2 sýnir þessi þemu.
að vera
ís lendingur
andstaða og ót t i við
brey tingar
Við og Hinir
Mynd 2. Viðhorf til innflytjenda – þemagreining: Við og hinir
Andstaða og ótti við breytingar: Orðræða ungmennanna um „okkur og hina“ kemur
fram á ýmsa vegu. Hún snýst meðal annars um það hvort það sem „þau“ geri trufli
„okkur Íslendinga“. Jafnframt kemur fram tiltekin andstaða og ótti við breytingar sem
þau telja geta hugsanlega fylgt innflytjendum og er ekki að finna hjá hinum ung-
mennunum. Í þessu samhengi segir Finnur:
Ef einhver er að koma hingað þá finnst mér að hann eigi ekki að vera að reyna að
breyta einhverju sem er hjá okkur. Af því að þetta er bara okkar land og mér finnst
bara að það eigi að halda áfram þeirri menningu sem við erum með; ekki láta ein-
hverja aðra breyta sem flytja inn í landið.