Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Side 125

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(2) 2013 125
INGA MARíA INGvARsDÓTTIR
TJARNARseLI
Uppeldi og menntun
22. árgangur 2. hefti 2013
Sjálfbærnimenntun í leikskóla
inngangUr
Mennta- og menningamálaráðuneytið gaf út nýja aðalnámskrá fyrir leik-, grunn- og
framhaldsskóla árið 2011 og kvað þar við nýjan tón í skólastarfi. Námskráin er byggð
á sex grunnþáttum í íslenskri menntun sem eru læsi, sjálfbærni, heilbrigði og velferð, lýð-
ræði og mannréttindi, jafnrétti og sköpun. Í kjölfar útgáfunnar gaf ráðuneytið í samvinnu
við Námsgagnastofnun út ritröð þar sem leitast er við að varpa ljósi á grunnþættina
og tækifærin sem í þeim felast. Einnig er ritunum ætlað að auðvelda stjórnendum,
kennurum og öðru starfsfólki skólanna að innleiða grunnþættina.
Umfjöllun um sjálfbærni er gömul saga og ný. Ýmist hefur verið talað um umhverfis-
mennt, náttúrufræði eða átthagafræði en kjarni málsins er sá sami, tengsl samfélags og
náttúru. Skilningur á hugtakinu sjálfbærni (e. sustainability) hefur vafist fyrir mörgum
og vilja þeir þá tengja það flokkun lífræns úrgangs og umbúða eða orku- og vatns-
sparnaði. Inntak sjálfbærnihugtaksins í nýrri aðalnámskrá felur í sér samspil margra
þátta, svo sem efnahags, samfélags, félagslegrar velferðar og umhverfisverndar. Ferlið
er flókið og það kallar á breytt hugarfar í öllu námi og samþættingu þessara fjögurra
þátta, frekar en að horfa á þá aðskilda.
Í pistli mínum mun ég fjalla um ritið Sjálfbærni eftir Sigrúnu Helgadóttur umhverfis-
fræðing og fræðibókahöfund. Ritið er hluti af ritröðinni um grunnþættina sem mennta-
og menningarmálaráðuneytið hefur gefið út. Í umfjölluninni mun ég gera grein fyrir
inntaki heftisins og leitast við að tengja það skólastarfi eins og ég þekki það best (blað-
síðutöl vísa til ritsins). Einnig mun ég koma með dæmi úr eigin ranni sem tengjast
þróun til sjálfbærni.
saMantEKt UM ritiÐ sjálfbÆrni
Höfundurinn skiptir ritinu Sjálfbærni í þrjá meginkafla, Sjálfbær þróun, Sjálfbærni og
aðrir grunnþættir námskrár og Menntun til sjálfbærni og síðan er í lokin samantekt,
heimildir og ítarefni. Ritinu er fyrst og fremst ætlað að skerpa skilning fólks á þeirri