Skessuhorn - 17.12.2014, Blaðsíða 58

58 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2014
Við óskum íbúum Snæfellsbæjar
og landsmönnum öllum
gleðilegra jóla og
farsældar á komandi ári
Snæfellsbær
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
4
Sendum öllum félagsmönnum og
ölskyldum þeirra hugheilar óskir um
gleðilega hátíð og farsæld á komandi ári.
Þökkum samstarfið á árinu sem er að líða.
Stjórn SDS
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
4
Starfsmannafélag Dala- og Snæfellsnessýslu
Ólína Gunnlaugsdóttir ræður ríkj-
um í gamla Samkomuhúsinu á Arn-
arstapa. Þar í hinu gamla félagsheim-
ili og hjarta hins forna Breiðavíkur-
hrepps hefur hún ásamt fjölskyldu
sinni komið upp veitingahúsi og vísi
að menningarmiðstöð. „Við keypt-
um þetta hús 2008. Þá var það í eigu
ungmennafélagsins sem hafði ákveð-
ið að selja það. Við buðum í það með
það í huga að húsið yrði notað áfram
með einhverjum hætti sem almenn-
ingshús. Ekki að því yrði breytt í
sumarbústað. Það hefði orðið hálf-
gerð synd.“ Við sitjum við borð í
þessu merka hvíta húsi efst við veg-
inn niður að Arnarstapa. Á grammó-
fóninum snýst plata lágvært und-
ir nálinni. Bubbi Morthens plokk-
ar kassagítarinn og syngur Blús fyr-
ir Rikka. „Íslenskara verður það varla
nú á aðventunni hér undir Jökli,“
hugsar blaðamaður og fær sér rúsínu
með kaffinu.
Borin og barnfædd
undir Jökli
Ólína afgreiðir tvær ungar ferðakon-
ur sem greinilega má heyra að eru frá
einu af löndum Suður Evrópu. Þær
eru komnar langt að heiman um vet-
ur en sjálfsagt sælar með sitt kaffi og
súkkulaði hjá Ólínu að hafa sótt heim
þetta skrítna land úti í miðju Norður
Atlantshafinu. Gestgjafinn er á hinn
bóginn á heimavelli.
„Hér hef ég átt heima alla mína
tíð,“ segir Ólína. „Foreldrar mínir
bjuggu á Hellnum. Þau voru dæmi-
gerðir útvegsbændur hér undir Jökli.
Pabbi réri alltaf á sjó á sínum smá-
báti eins og reyndar afi minn og
langafi. Faðir minn var frá Dagverð-
ará og móðir mín frá Hellnum, það
er Bárðarbúð. Foreldrar hennar voru
svo frá Hellnum og Arnarstapa. Hún
hét Kristín Kristjánsdóttir. Pabbi hét
Gunnlaugur Hallgrímsson. Ég ólst
upp og hrærðist í þessu mannlífi hér
undir Jökli. Fiskurinn var náttúrulega
aðal atvinnuvegurinn. Sem krakki fór
ég strax að vinna við fisk. Einkum við
saltfiskverkun. Héðan réru menn og
svo framleiddi eiginlega hver fyrir sig
sinn eigin saltfisk og seldi. Þannig var
það á tímabili en svo voru stofnuð fé-
lög um vinnsluna sem tóku í auknum
mæli við afla sjómannanna. Frændi
minn Kristinn Kristjánsson í Bárð-
arbúð stofnaði verkun á Hellnum á
sjötta áratugnum. Svo var á áttunda
áratugnum stofnað félag hér á Arn-
arstapa um að taka við fisk frá trillu-
körlum og verka. Þá vann ég þar og
svo heima við bústörf. Síðan var ég í
skóla á veturna.“
Halda í lífshætti
útvegsbændanna
Ólína býr nú á Hellnum ásamt
Kristni Jóni Einarssyni (Kidda) eig-
inmanni sínum í húsinu sem foreldr-
ar hennar byggðu þar á sínum tíma.
Það er á Ökrum. Kristinn er sjómað-
ur og trésmiður. „Börnin eru nú öll
fjögur orðin fullorðin, farin suður og
komin í framhaldsskóla. Tvær yngstu
dæturnar eru að læra til stúdents-
prófs í Reykjavík. Það hentar ekki
okkur sem búum hér sunnan Jökuls
að senda börnin okkar í Fjölbrauta-
skóla Snæfellinga í Grundarfirði.
Samgöngurnar eru of erfiðar og of
langt að fara. Það er út í hött að aka
tvisvar á dag héðan yfir til Grundar-
fjarðar.“
Þrátt fyrir að Kristinn starfi við
smíðar og Ólína sinni ferðamennsku
þá er stutt í önnur áhugamál. Sjórinn
og sjósókn eru fólkinu undir Jökli í
blóð borin. „Við áttum trillu í mörg
ár. Ég á enn gömlu trilluna mína.
Þegar ég var 19 ára keypti ég trébát
sem afi minn hafði smíðað á sínum
tíma. Hann smíðaði þá marga. Það
var hætt að nota hann og mig lang-
aði bara til að eiga hann sem minja-
grip. Foreldrar mínir voru hins veg-
ar mjög áhugasamir um að báturinn
yrði gerður upp. Pabbi hjálpaði mér
við það. Þessi bátur fór svo á flot.
Við rérum fyrst á honum saman ég
og Kiddi. Ég á þennan bát enn, hann
stendur inni í hlöðu og er í ágætu lagi
þó hann sé kannski eitthvað farinn
að þorna. Mig minnir að báturinn sé
smíðaður 1955 þannig að hann fyllir
brátt sextugt. Hann heitir Suðri.“
Þau Kristinn og Ólína hafa á viss-
an hátt haldið í lífsstíl útvegsbænd-
anna. „Við erum enn með smá bú-
skap, eigum nokkrar kindur.“
Hús með mikla og góða
menningarsögu
Við snúum talinu að Samkomuhús-
inu þar sem við sitjum. Þarna er lít-
ið eldhús, afgreiðsla og salir. Í innri
salnum er leiksvið. Bókahillur hylja
veggi. Í litlu herbergi milli salanna
tveggja er vísir að litlu safni sem við
komum nánar að síðar í samtalinu.
„Húsið á mikla sögu sem gamla
félagsheimilið í Breiðavíkurhrepp.
Það var á sinn hátt hjarta sveitarinnar
á sínum tíma eins og svo mörg önn-
ur félagsheimili á landsbyggðinni.
Það var byggt 1950 og síðar stækk-
að. Þessi félagsheimilamenning sem
var svo sterk féll svo einhvern veg-
inn niður á níunda áratugnum eða
þar um bil. Mörg þessara húsa fengu
ný hlutverk svo sem í ferðaþjón-
ustu eins og þetta eða standa nán-
ast ónotuð í dag. Hugmynd okk-
ar var að koma hér upp menningar-
tengdri ferðaþjónustu. Ég á rosalega
mikið af gömlu dóti sem Kiddi mað-
urinn minn er sjálfsagt alsæll með að
losna við af heimilinu,“ segir Ólína
og hlær við.
„Meiningin var að vera hér með
eins konar safn. Veitingareksturinn
yrði svo stuðningsstarfsemi til að fá
inn fjármuni í reksturinn. Það hefur
síðan undið upp á sig á kostnað hug-
myndarinnar um að koma upp safni.
Það er bara svo mikil umferð ferða-
fólks hér. Það fólk sem sækir Snæ-
fellsnesið heim kemur flest á Arn-
arstapa. Reksturinn hér hefur geng-
ið vel. Ég hef ekki auglýst mikið eða
markaðssett. Þetta fór rólega af stað.
Ég hef ekki verið með neinn alvöru
rekstur hér nema síðustu árin. Ég
fékk leyfið til þess árið 2012. Segja
má því að ég sé bara búin að hafa
opið í tvö sumur og svo nú í fyrravet-
ur og aftur nú.“
Hefur opið allt árið
um kring
Það vekur sérstaka athygli að heyra
að Samkomuhúsið sé opið yfir vetr-
artímann. Ólína segir að það sé
vissulega rólegra þá en yfir sumar-
ið. „Yngsta dóttir okkar og vinkonur
hennar og mínar hafa hlaupið undir
bagga hérna með mér á sumrin. Ég
er hins vegar ein við störf um vetr-
artímann.“
Það eru fastir hópar ferðamanna
sem sækir Snæfelssnes heim yfir vet-
urinn sem gerir það kleift að halda
Samkomuhúsinu opnu. „Ég tek á
móti hópum sem koma reglulega
nokkrum sinnum í viku hingað vest-
ur í vetrarferðum á vegum ferða-
skrifstofa. Fólkið borðar þá hádegs-
mat hér. Ég gef þeim einfaldan hefð-
bundinn íslenskan mat, bý bara til
það sem ég kann. Þó ekki hákarl
og skötu reyndar, heldur kjötsúpu,
plokkfisk, rjómapönnukökur og ann-
að. Ég reyni að nota kjöt úr okkar
heimabúskap í matreiðsluna hérna.
Fiskurinn er héðan frá Arnarstapa.
Grænmetið kemur úr Staðarsveit-
inni. Einnig rófur, kartöflur og gul-
rætur. Það er voðalega gaman að geta
nýtt það sem er á svæðinu. Mig lang-
ar til að geta haldið mig við það. Út-
lendingunum finnst þetta alltaf jafn
merkilegt þegar ég segi þeim frá því
að maturinn sé allur úr hráefni héð-
an. Þetta er það sem ferðafólkið vill.
Þau eru komin til að upplifa Ísland
Ólína Gunnlaugsdóttir frá Ökrum á Hellnum:
„Það er ákaflega góður andi í
Samkomuhúsinu á Arnarstapa“
Ólína Gunnlaugsdóttir við dyr Samkomuhússins á Arnarstapa þar sem hún rekur
veitingahús fyrir gesti á ferð undir Jökli.
Hinn formfagri Arnarstapi rís og ber við himinn að baki Samkomu-
húsinu.
Ferðafólk hvaðanæva að úr heiminum ber að garði í Samkomu-
húsinu og vilja upplifa það sem íslenskt er.
Ljóðabókin Illgresi eftir Örn Arnarson (Magnús Stefánsson) var ein
bóka í safni Þórðar frá Dagverðará og liggur frammi merkt honum
eigin hendi, greinilega mikið lesin.