Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Page 24

ÁGRIP ERINDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
ÁGRIP ERINDA
E 01 Algengi Helicobacter pylori og Cag-A mótefna í sermi E 02 ífarandi sýkingar af völdum streptókokka af flokki A,
í Svíþjóð, íslandi og Eistlandi samantekt frá 1975-2002
Hulda Ásbjörnsdóttir', Rúna Björg Sigurjónsdóttir', Davíð Gíslason2,
Christer Jansson4, ísleifur Ólafsson3, Þórarinn Gíslason2, Rain Jogi5, Bjarni
Þjóðleifsson2
'Læknadeild HÍ, 2LYF-1 LSH, 3rannsóknasvið LSH, 4Respiratory Medicine
and Allergology, Akademiska sjukhuset Uppsala, 5Lung Clinic, Tartu
University Clinics, Eistlandi
bjan@mi.is
% algengi jákvæðra H. pylori og Cag-A mótefna
70
HP+
Inngungur: Sýkillinn Helicobacter pylori er meginorsakavaldur
ætisára, sérstaklega CagA stofnar. Um 50% jarðarbúa eru sýkt-
ir. Algengi sýkinga er misjafnt milli landa og fellur með efna-
hagslegri þróun og auknu hreinlæti. Smitleiðir eru ekki að fullu
þekktar.
Tilgangur: Faraldsfræðileg rannsókn á algengi H. pylori og Cag-A
á íslandi, í Svíþjóð og Eistlandi og könnun á helstu smitleiðum.
Efniviður og aðferðir: Evrópurannsóknin Lungu og heilsa 11 er
fjölþjóðleg rannsókn á astma og ofnæmi, sem endurtekin var á
árunum 1999-2001 meðal einstaklinga 28-53 ára sem voru valdir
af handahófi átta árum áður. IgG mótefni gegn /7. pylori og CagA
voru mæld í sermissýnum með ELISA aðferð hjá 447 einstak-
lingum í Reykjavík, 359 í Uppsölum og 240 í Tartu Eistlandi.
Staðtöluútreikningar gerðir í STATA.
Niðurstöður: Algengi H. pylori mótefna var marktækt algeng-
ara í Tartu en í Reykjavík (p< 0,0001) og í Reykjavík miðað við
Uppsali (p< 0,0001). Mynd 1. Marktæk aldursbundin aukning
H. pylori mótefna
fannst í Reykjavík
(p<0,001)ogUpp-
sölum (p<0,03)
en ekki í Tartu
(p=0,25). Algengi
Cag-A hjá ein-
staklingum nteð
jákvæð H. pyl-
ori mótefni var
marktækt lægra í
Reykjavík 36% samanborið við 62% í Uppsölum og 69% í Tartu
(p<0,0001). Marktæk fylgni fannst milli jákvæðra H. pylori mót-
efna og reykinga, offitu og lágrar líkamshæðar hjá körlum en ekki
var munur milli setra í þessum breytum.
Niðurstaða og ályktun: Rannsóknin kortleggur þekkta fylgni milli
efnahagslegrar þróunar og algengis H. pylori sýkingar. Helstu
smitleiðir virðast fylgja vanþróun og tengdum þáttum. Reykingar
geta stuðlað að smiti með því að sígarettum sé deilt. Lág líkams-
hæð getur stafað af vannæringu vegna H. pylori sýkingar á við-
kvæmu vaxtarskeiði. Lágt algengi Cag-A stofna á íslandi getur
stafað af virkari upprætingu meingena stofna á íslandi.
Tartu
Reykjavík
Uppsalir
24 Læknab
laðið/fylgirit 50 2004/90
Hclgu Erlcndsdóttir'. Magnús Gottfreðsson2, Karl G. Kristinsson1
'Sýklafræðideild og 2smitsjúkdómadeild Landspítala
helgaerl@landspitali.is
Inngangur: Ifarandi sýkingar af völdum Streptococcus pyogenes
(streptókokka af flokki A) geta verið mjög skæðar. Nýlegar rann-
sóknir benda til að nýgengi þessara sýkinga hafi aukist síðast-
liðinn áratug. Faraldsfræði þessa sjúkdóms hefur aðallega verið
rannsökuð í völdum hópum eða í faröldrum, en hins vegar hefur
skort rannsóknir sem ná yfir heila þjóð yfir lengri tíma.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir niðurstöður blóð-, liðvökva-
og mænuvökvaræktana á sýklafræðideildum LSH og FSA á 28 ára
tímabili, 1975-2002. Sjúklingar með ífarandi sýkingar af völdum
streptókokka af flokki A voru skráðir. Einnig dagsetning sýking-
ar, aldur, kyn, sýkingarstaður og afdrif. Ef sjúklingurinn lést innan
sjö daga frá jákvæðri ræktun var sýkingin talin dánarorsök.
Niðurstööur: Á árunum 1975-2002 greindust 176 Islendingar með
179 ífarandi sýkingar af völdum streptókokka af flokki A. Börn
(<16 ára) voru 41 (23%) og fullorðnir 135 (77%). Fjöldi sýkinga
var breytilegur milli ára, flestar árið 1993 (16) og 2001 (19). Ef
rannsóknartímanum (28 ár) er skipt í fjögur tímabil greindust 11
sýkingar á fyrsta tímabilinu, 40 á öðru, 54 á þriðja og 74 á síðustu
sjö árunum. Þetta svarar til nýgengisins 0,7; 2,4; 2,9 og 3,8 sýking-
ar á 100.000 íbúa/ár þessi sömu tímabil. Eitt barn lést, en heildar-
dánartíðni meðal fullorðinna var 15,5%. Hún var 20-23% fyrstu
þrjú tímabilin, en féll niður í 6,9% síðasta tímabilið (p=0,03).
Ályktanir: Tíðni ífarandi sýkinga af völdum streptókokka af
flokki A hefur aukist til muna síðastliðna þrjá áratugi, þótt fjöld-
inn sé breytilegur milli ára. Ekki verður með vissu staðfest hvort
þessa aukningu megi rekja til betri rannsóknaraðferða eða hvort
um raunverulega aukningu sé að ræða. Á sama tíma hafa mark-
tækt færri látist úr þessum sýkingum, sem gefur til kynna að bætt
sjúkdómsgreining geti átt þátt í því.
E 03 Stofngreiningar á meningókokkum á íslandi 1977-
2004 með fjölgena raðgreiningu (MLST)
Magnús Gottfrcðsson'. Matthew A. Diggle2, David I. Lawrie2, Helga
Erlendsdóttir1, Hjördís Harðardóttir1, Karl G. Kristinsson1, Stuart C. Clarke2
'Landspítali, 2Scottish Meningococcus and Pneumococcus Reference
Laboratory, Glasgow, UK
magnusgo@landspitali.is
Inngangur: Ifarandi sýkingar með Neisseria meningitidis (meningó-
kokkum) eru algengari á íslandi en víða í nágrannalöndunum og
eru orsakir þess óljósar. Stofngreiningar sem byggja á fjölgena
raðgreiningu (Multi Locus Sequence Typing, MLST) hafa marga
kosti umfram eldri aðferðir. Áhugavert er að nota þessa tækni til
að rannsaka hvort stofnar sem hér eru í umferð eru frábrugðnir
þeirn sem algengastir eru í öðrum löndum.
i