Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Side 100

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
verkefnisins var að auka leysni torleystra fléttuefna þannig að
hægt væri að kanna áhrif þeirra á illkynja frumulínur. Valin voru
þrjú fléttuefni, atranorín, fúmarprótosetrar sýra og (+)-úsnín
sýra sem dæmi um torleyst efni af flokki depsíða, depsídóna og
díbensófúrana. Leitast var við að finna hentug leysiefni sem ekki
hafa áhrif á vöxt illkynja frumna.
Efniviður og aðferðir: Könnuð voru áhrif leysiefna á frumuvöxt.
Peir leysar sem höfðu lílil áhrif á frumuvöxt voru notaðir til að
leysa fléttuefnin til að meta frumudrepandi áhrif þeirra. Virkni
leysa og fléttuefnanna var könnuð á frumuvöxt illkynja manna-
frumna; hvítblæðifrumulínu (K-562), brjóstakrabbameinsfrumu-
línu (T-47D), briskirtilskrabbameinslínu (Panc-1) og blöðruháls-
kirtilskrabbameinslínu (PC-3).
Niðurstöður: í frumuprófunum höfðu própýlen glykól, PEG 400
og 2-hydroxyprópyl-þ-cyclodextrín og 2-hydroxyprópyl-y-cycl-
odextrín minnst frumudrepandi áhrif. Cyklódextrín-afleiðurnar
reyndust henta best til að auka leysni fléttuefnanna. Hvorki
fúmarprótosetrar sýra né atranorín reyndust hafa virkni á frumu-
línurnar í þeirri þéttni sem prófað var en (+)-úsnín sýra sýndi
talsverða frumuhemjandi virkni; ED50 var 4,3 mg/mL gegn Panc-
1, 2,9 mg/mL gegn T47D, 4,7 mg/mL gegn K562 og 8,9 mg/mL
gegn PC-3.
Alyktanir: Niðurstöður sýna að leysarnir própýlen glykól og PEG
400 svo og cýklódextrínafleiður hafa lítil áhrif á frumulínur og
henta því til að að kanna frumudrepandi áhrif torleystra fléttu-
efna og hugsanlega annarra náttúruefna.
V 82 Virkni mónókaprínlausna gegn örverum sem sýkja
munnhol
Þórunn Ó. Þorgeirsdóttir', Þórdís Kristmundsdóttir', Halldór Þormar2, W.
Peter Holbrook3
'Lyfjafræðideild, 2Líffræðistofnun og 3tannlæknadeild H1
lhonlisk@hi.is
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að náttúrulegt fituefni, mónó-
kaprín (1-mónóglýseríð af kaprínsýru), er virkt gegn hjúpuðum
veirum, svo sem vesicular stomatitis veiru, herpes simplex veiru,
cytomegaloveiru, respiratory syncytial veiru, visnuveiru og alnæm-
isveirunni í frumuræktaræti í tilraunaglösum. Markmið þessa verk-
efnis var að kanna áhrif mónókaprínlausna á vöxt örvera sem eru
algengar og sérstaklega með tilliti til munnholsflóru. Þar sem þessar
örverur vaxa yfírleitt í örveruþekju (biofilm) á slímhúðinni var virkni
mónókapríns könnuð gegn bakteríu sem ræktuð var við snertingu á
flötum (það er að segja einföld örveruþekja) jafnframt því að prófa
virknina í venjulegri vökvaræktun (planktonic ræktun).
Efniviður og aðferðir: Framleidd var röð lausna af mónókapríni
þar sem notuð voru yfirborðsvirku efnin polysorbate 20/40 og
leysarnir própýlen glýkól eða glýkófúról 75 til að ná mónóglýs-
eríðinu í lausn. Sýrustig lausnanna var stillt á 7. Virkni lausn-
anna var prófuð gegn Streptococcus mutans, Candida albicans,
Lactobacillus sp. og til samanburðar einnig gegn Stapliylococcus
aureus, Echerichia coli og Pseudomonas aeruginosa. Örveruþekja
af stofnunum var gerð með því að láta bakteríurækt drjúpa á ster-
fla síupappírsskífu sem komið hafði verið fyrir á blóðagarplötu;
síðan var ræktað yfir nótt við 37°C.
100 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90
Niðurstöður: Mónókaprínlausnirnar sýndu virkni gegn þeim
örverum sem prófaðar voru. Nokkur mismunur var á virkni eftir
samsetningu lausnarinnar. í öllum tilfellum var virkni mónó-
kapríns minni á örverur í örveruþekju heldur en í „planktonic"
ræktun. C. albicans var sú örvera sem sýndi mesta næmni gegn
mónókapríni en Strept. mutans sýndi einnig næmni.
Alyktanir: Niðurstöðurnar benda til þess að mónókaprín sé
vænlegur kostur til að hindra myndun örveruþekju á slímhúð og
mætti hugsanlega nota á gervitennur.
V 83 Bakteríudrepandi monocaprín gel. Rannsókn á þoli
og áhrifum á skeiðarflóru
Arndís Vala Arnfinnsdóttir1, Reynir Tómas Geirsson1, Ingibjörg Hilmars-
dóttir2, Guðrún S. Hauksdóttir2, Þórdís Krislmundsdóttir3, Þórunn Ósk
Þorgeirsdóttir3, Halldór Þormar1
‘Kvennasvið og 2sýklafræðideiid Landspítala, 3lyfjafræði- og 4líffræðideild HÍ
reynirg@landspitali.is
Inngangur: Gel sem innihalda 1- monoglycerid af capric sýru
(monocaprín) eru virk gegn ýmsum veirum og bakteríum, meðal
annars kynsjúkdómum í in vitro rannsóknum. Monocaprín finnst
víða í náttúrunni og heldur virkni sinni í súru umhverfi. Þessi
rannsókn var gerð til að kanna hvernig monocaprín gel þolist í
leggöngum og hvaða áhrif það hefur á skeiðarflóru.
Efniviður og aðferðir: Tvíblind rannsókn var gerð á 46 konum sem
leituðu eftir fóstureyðingu snemma í meðgöngu á kvennadeild
Landspítalans. Helmingurinn fékk gel með monocapríni í leggöng
en hinn helmingurinn fékk lyfleysu og réði hending því í hvorum
hópnum þær lentu. Strok voru tekin frá leggöngum til að meta
fjölda lactobacillus baktería og til greiningar á bacterial vaginosis.
Jafnframt var tekið strok fyrir klamydíu. Konurnar svöruðu spurn-
ingalista með spurningum um útferð og óþægindi eftir gjöf gelsins.
Það voru tveir rannsóknarhópar: I fyrri hópnum var gel sett upp
í leggöng 3-5 dögum fyrir fóstureyðingu og sýnataka endurtekin
fyrir aðgerð. I seinni hópnum voru 26 konur sem settu gelið upp
sjálfar 7-10 klukkustundum fyrir seinni sýnatöku og aðgerð. í þess-
um hópi var að auki sýnataka fyrir GBS og E. coli.
Niöurstöður: Hóparnir voru sambærilegir en í fyrri sýnatöku voru
fleiri konur með bacterial vaginosis í lyfleysuhópnum, eða 56,5%
borið saman við 26,1% í monocaprín hópnum. 39% kvennanna
sem fengu monocaprín fundu fyrir vægum sviða en aðeins 9% í
lyfleysuhópnum. í fjórum tilfellum urðu áhrif bacterial vaginosis
vægari og í einu tilfelli jukust þau. GBS ræktaðist frá fimm konurn
(11%) og sveppir frá 10 (22%). E. coli ræktaðist frá einni konu.
Fimm konur (11%) voru með klamydíu.
Alyktanir: Monocaprín getur valdið vægum sviða sem stendur
yfir í stutta stund en hefur lítil áhrif á eðlilega skeiðarflóru eða á
bacterial vaginosis.
V 84 Eiginleikar mjúkra bakteríudrepandi efna
Már Másson, Þorsteinn Þorsteinsson, Þorsteinn Loftsson
Lyfjafræðideild HÍ
mmasson@hi.is
Inngangur: Katjónísk yfirborðsvirk fjórgild ammónfumsambönd
1