Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Blaðsíða 66

ÁGRIP ERINDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA H I
lengdar aftan-, framan- og innanlærisvöðva, svo og vöðva framan
í mjöðmum, hopphæð, sprengikraftur, stöðugleiki í ökklum og
hnjám. Á keppnistímabilinu 1999 voru meiðsli skráð af sjúkra-
þjálfurum knattspyrnuliðanna og þjálfarar skráðu þátttöku
leikmanna í æfingum og leikjum.
Niðurstöður: Meiðslatíðni var há (24,6 meiðsli/1000 klst í leik og
2,1 meiðsli/1000 klst. á æfingu). Algengustu meiðslin voru aftan-
læristognanir (3,0 meiðsli/1000 klst. í leik og 0,5 meiðsli/1000 klst.
á æfingu). Eldri leikmenn voru í aukinni meiðslahættu samanbor-
ið við yngri leikmenn (OR=l,4 per ár; p=0,05). Fyrir aftanlæris-
tognanir voru marktækir áhættuþættir hækkaður aldur (OR=l,4
per ár; p<0,001) og saga um fyrri aftanlæristognanir (OR=ll,6;
p<0,001). Fyrir náratognanir voru helstu áhættuþættirnir saga
um fyrri náratognanir (OR =7,3; p=0,001) og minni frásveigja
(abduction) í mjöðm (OR=0,9 per 1°; p=0,05). Fyrri liðbanda-
tognanir í hnjám og ökklum voru einnig áhættuþættir fyrir endur-
teknar tognanir í hnjám (OR=4,6; p=0,002) og ökkluni (OR=5,3;
p=0,009).
Ályktanir: í þessari rannsókn voru aldur og fyrri meiðsli mikil-
vægustu áhættuþættir meiðsla meðal knattspyrnumanna úr
tveimur efstu deildunum í knattspyrnu á Islandi.
E 122 ErD-vítamínþörfinvanmetin?Sambandkalsíumneyslu
og serum-25(OH)D við PTH í sermi
Laufey Steingrímsdóttir* 1, Örvar Gunnarsson2, Ólafur S. Indriðason3, Leifur
Franzson3, Gunnar Sigurðsson3
'Lýðheilsustöð, 2læknadeild HÍ, ’Landspítali
laufey@lydheilsustod.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna samband
kalsíumneyslu og S-25(OH)D við styrk S-PTH.
Efniviður og aðferðir: Þetta var þversniðsrannsókn á 30-85 ára
slembiúrtaki af höfuðborgarsvæðinu. S-25(OH)D var mælt með
RIA og S-PTH með ECLIA. Neysla kalsíums var metin með
tíðniskema um mataræði og neyslu bætiefna. Þátttakendum var
skipt í hópa eftir kalsíumneyslu: <800 mg, 800-1200 mg og >1200
mg/dag og cftir styrk S-25(OH)D: <25nmól/L, 25-45nmól/L og
>45 nmól/L. Til að meta samspil þessara þátta við S-PTH var
notuð ANCOVA.
Niðurstöður: Þátttaka var 70,6%, lokafjöldi 1005 eftir útilokanir
vegna lyfjatöku eða sjúkdóma. Meðalstyrkur S-25(OH)D var
breytilegur eftir aldri, árstíð og lýsis- eða bætiefnatöku. Lægstu
gildin voru í febrúar-mars hjá þeim sem ekki tóku D-vítamín eða
lýsi, eða 28,2 nmól/L, en hæst í júní-júlí, 57,3 nmól/L hjá þeim
sem tóku D-vítamín. S-PTH var breytilegt eftir S-25(OH)D og
kalsíumneyslu. Eftir að leiðrétt hafði verið fyrir jónuðu kalsíumi,
BMI, reykingum og kyni, mældust lægst gildi S-PTH í hópn-
um með S-25(OH)D >45nmól/L, en innan þess hóps var ekki
marktækur munur á S-PTH eftir kalsíumneyslu. í hópnum með
S-25(OH)D frá 25-45nmól/L reyndist S-PTH cinungis marktækt
hærra samanborið við S-25(OH)D >45 nmól/L hjá þeim sem
neyttu <1200 mg af kalsíumi á dag. Hæstu PTH gildin mældust
meðal hópsins með S-25(OH)D <25 nmól/L og voru þau mark-
tækt hærri en meðal S-25(OH)D >45 nmól/L fyrir alla kalsíum-
neysluflokka.
Ályktanir: Styrkur S-25(OH)D >45nmól/L nægir til að viðhalda
grunngildum á S-PTH, jafnvel þótt kalsíumneysla sé undir 800
mg á dag. Há kalsíumneysla >1200 mg/dag nægir til að viðhalda
grunngildum S-PTH, eingöngu ef S-25(OH)D er yfir 25 nmól/L.
Ríflegt D-vítamín til að viðhalda styrk S-25(OH)D >45nmól/L
skiptir sköpum fyrir S-PTH og kalsíumbúskap og dregur jafn-
framt úr þörf fyrir kalsíum.
E 123 Ræsing og ferill bóigumiðlandi og bólguhemjandi boð-
efna í kjölfar liðskiptaaðgerðar
Guðbjörn Logi Björnsson1-3, Leifur Þorsteinsson4, Kristbjörn Orri Guð-
mundsson4, Sveinn Guðmundsson4, Halldór Jónsson jr2-5, Björn Guðbjörns-
son2-3
'Líffræðiskor raunvísindadeildar, 2læknadeild HÍ, 'rannsóknastofa í gigtsjúk-
dómum, 4Blóðbankinn og 5skurðlækningasvið Landspítala
bjorngu@landspitaii.is
Tilgangur: Markmið þessa rannsóknarverkefnis er þríþætt. Að
skoða hvernig samspili bólgumiðlandi og bólgudempandi frumu-
boðefna er háttað í upphafi bólguviðbragða og hvernig samspil
frumuboðefnanna er gagnvart virkjun eitilfrumna. Þá er mark-
miðið að skoða hvernig bólgumiðlar hafa áhrif á beinumsetningu.
I þessum fyrsta áfanga á að skoða þriggja daga feril bólguhvetj-
andi (IL-IB, 1L-6 og TNF-ct) og bólguhemjandi (IL-10) boðefna,
auk þess að skoða stjórnunarboðefnin IL-8 og IL-12 við ræsingu
bráðra bólguviðbragða.
Efniviður og aðferðir: Sjúklingum sem fóru í gerviliðaaðgerð á
mjöðm vegna slitgigtar og höfðu ekki þekktan bólgusjúkdóm
né höfðu fengið meðferð með prednisólóni var boðin þátttaka í
rannsókninni. Tekin voru níu blóðsýni; fyrir, í og strax að lokinni
aðgerð og síðan 3, 6 og 9 tímum eftir liðskiptaaðgerðina og að
morgni næstu þrjá sólarhringa (24, 48 og 72 tímum eftir aðgerð).
Unnið var eftir stöðluðum aðferðum við vinnslu sermis og það
varðveitt í -80°C þar til að boðefnin voru mæld með „Cytometric
Bead Array“ aðferð með flæðismásjá (Human Inflammation kit
B&D).
Niðurstöður: Fimmtán sjúklingar samþykktu þátttöku, fjórir
sjúklingar luku ekki rannsókninni (tveir vegna blóðgjafar, einn
hætti þátttöku að eigin ósk og sá fjórði var útskrifaður á annað
sjúkrahús áður en rannsókninni lauk). Bráðabirgðarniðurstöður
þegar lífsýni frá fimm þátttakendum höfðu verið rannsökuð sýna
að styrkur IL-6 tuttugufaldaðist strax þremur tímum eftir aðgerð
og hélst hækkaður allt fram á þriðja sólarhring, en hafði þá
lækkað um meir en helming. Jafnfram tvöfaldaðist styrkur IL-8
aðgerðardaginn, en lækkaði í sama gildi og fyrir aðgerð á öðrum
sólarhring. Overuleg breyting varð á styrk annarra boðefna (IL-1
B, IL-10, IL-12 og TNF-ot).
Ályktanir: Þessar niðurstöður sýna fyrst og fremst að IL-6 og IL-8
hækkar í upphafi bólguviðbragða í kjölfar liðskiptaaðgerðar. Ef
til vill endurspeglar þetta fyrst og fremst vefjaskemmd og virkjun
einkjarnafrumna og kyrninga, auk æðaþels, frekar en virkjun eit-
ilfrumna. Itarlegar niðurstöður verða kynntar á þinginu.
66 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90