Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Blaðsíða 42

ÁGRIP ERINDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
E 52 Þróun á tjáningarferjum fyrir DNA bólusetningu hesta
ViIhjáliiHir Svansson1, Guðbjörg Ólafsdóttir1, Eliane Marti2, Sigurbjörg
Porsteinsdóttir1
‘Tilraunastöð Háskóla íslands í meinafræði að Keldum, 2Dpt. of Clinical
Veterinary Medicine, University of Berne, Sviss
vsvanss@mail. rhi.hi. is
Inngangur: Tilraunir á músum hafa sýnt að hægt er stýra ónæm-
issvari inn á Thl braut með DNA bóluefnum. Sumarexem í
hrossum er ofnæmissjúkdómur á Th2 braut sem orsakast af biti
mýflugna af ættkvíslinni Culicoides. Komið hefur verið upp til-
raunalíkani í hestum þar sem notast er við hurnan serum albumin
(HSA) próteinið og gen þess til þróunar á DNA bólusetningaferj-
um. Markmið verkefnisins er að þróa öflugar tjáningaferjur fyrir
hross sem beina ónæmissvari á Thl braut.
Efniviður og aöferðir: Unnið hefur verið með fjórar mismunandi
ferjur; ferju A (pcDNA3.1-GS/HSA), ferju B (pcDNA3.1V5-
His6/HSA), ferju C (pcDNA3.1-IA/HSA) og ferju D (gWiz-lA/
HSA). Tjáning ferja in vitro var athuguð með lipofectamín gena-
leiðslu og ónæmisþrykki. Ferja A og B voru reyndar í hestum og
tveir hestar sprautaðir með hvorri ferju ítrekað undir húð og í
vöðva. Samanburðarhestar voru bólusettir undir húð með HSA
próteini í alum ónæmisglæði. Sérvirk IgG, IgG undirflokka og
IgE mótefni voru mæld í ELISA-prófi og boðefnin, IL-4 og y-
IFN með rauntíma PCR með þ-actin sem viðmið.
Niðurstöður: í kjölfar genabólusetningar með ferjum A og B var
ónæmissvörun borin saman við hesta sem bólusettir voru með
HSA/alum og höfðu þróað HSA ofnæmi. Bólusetning með ferj-
unum gaf mjög veika eða enga ónæmissvörun þrátt fyrir ítrekaðar
bólusetningar. Þessi veika svörun reyndist heldur ekki nægilega
Thl miðuð og við ögrun eða eflingu með próteinbólusetningu
mynduðu hestarnir ofnæmi. Ljóst er að ferjur A og B örva ekki
nægilega kröftugt Thl miðlað ónæmissvar. Ferja C var hönnuð
með því að setja efliröð (Intron A) inn á ferju B aftan við CMV-
stýrilinn. Slíkar efliraðir hafa reynst vera mjög áríðandi fyrir góða
tjáningu. Prátt fyrir efliröðina var ferja C verr tjáð í hestafrumum
úr húð, lungum og þörmum en ferja B. Því var HSA genið sett
inn á ferju af öðrum uppruna, ferju D, sem einnig hefur efliröð
IA. Ferja D hefur öflugri tjáningu en B í COS-7 frumum. Verið
er að bera tjáningu allra ferjanna fjögurra saman í mismunandi
hestafrumulínum.
Alyktanir: Tvær tjáningarferjur hafa verið reyndar í hestum og
hafa ónæmisviðbrögð ekki verið nægilega Thl miðluð til að verja
hestana ofnæmi. Bæta þarf ferjurnar til að efla Thl ónæmissvar,
til dæmis með því að auka tjáningu þeirra í hestavefjum.
Þakkir: Verkefnið er styrkt af Framleiðnisjóði landbúnaðarins og
RANNÍS.
E 53 Eru tengsl á milli tíðni keisaraskurða og burðarmáls-
dauða á íslandi undanfarin 15 ár?
Guðný Jónsdóttir', Ragnheiður I. Bjarnadóttir2, Reynir Tómas Geirsson1-2,
Alexander Smárason3
‘Læknadeild HÍ, 2kvennasvið Landspítala, 3Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri
reynirg@landspitali. is
Inngangur: Tíðni keisaraskurða hefur víða tvö- eða þrefaldast
undanfarna áratugi án þess að burðarmálsdauði hafi lækkað. Á
Islandi hefur tíðnin aukist verulega, en burðarmálsdauði lækkað
á sama tíma. Heildartölur um burðarmálsdauða gefa þó tak-
markaða mynd af því hvort fjölgun keisaraskurða skili sér í færri
dauðsföllum fullburða barna. Tengsl aukinnar tíðni keisaraskurða
við burðarmálsdauða hjá fullburða börnum á íslandi á tímabilinu
1989-2003 voru athuguð.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um alla einbura >2500g
sem fæddust með keisaraskurði og öll börn >2500g, án alvar-
legra vanskapnaða, sem dóu burðarmálsdauða, voru fengnar úr
fæðingaskráningunni og mæðra-/sjúkraskrám. Breytingar á sam-
bandi keisaraskurðatíðni við burðarmálsdauða voru metnar með
Pearsons fylgnistuðli.
Niðurstöður: Alls fóru 8332 konur í keisaraskurð og 111 börn
<2500g dóu burðarmálsdauða. Tíðni keisaraskurða jókst úr 10%
í 16,1% (p<0,001), en burðarmálsdauði lækkaði ekki marktækt
(meðaltal 2,01/1000). Lækkun burðarmálsdauða fylgdi ekki auk-
inni tíðni keisaraskurða hjá fullburða börnum, en þegar heildar-
tölur fyrir öll börn voru skoðaðar (1990-2003) var fylgni til staðar
(r>0,55; p <0,04).
Ályktanir: Aukin tíðni keisaraskurða leiðir ekki til fækkunar
dauðsfalla hjá fullburða börnum. Burðarmálsdauði allra fæddra
barna lækkar þó samfara fleiri keisaraskurðum.
E 54 Árangur ráðgjafar um getnaðarvarnir fyrir fóstureyð-
ingu á notkun getnaðarvarna eftir aðgerð
Sóley S. Bender1 •2J, Reynir T. Geirsson2-1
'Hjúkrunarfræðideild HI, 2læknadeild HÍ, 3kvennasvið Landspítala
ssb@hi.is
Inngangur: Ráðgjöf um getnaðarvarnir hefur lítt verið rannsök-
uð. Hugmyndafræðilegar forsendur gera ráð fyrir því að með
einstaklingshæfðari þjónustu sé verið að stuðla að betri meðferð-
arheldni í notkun getnaðarvarna. Tilgangur þessarar rannsóknar
var að skoða hvort ráðgjöf um getnaðarvarnir fyrir fóstureyðingu
hefði áhrif á notkun getnaðarvarna eftir aðgerð.
EfniviAur og aAferðir: Konum var tilviljunarkennt raðað í til-
rauna- (T) og samanburðarhóp (S). Alls voru 148 konur í tilrauna-
hópi og 128 í samanburðarhópi. Tilraunahópurinn fékk sérstakt
ráðgjafarviðtal um getnaðarvarnir fyrir aðgerð en samanburð-
arhópurinn venjulega þjónustu. Tekin voru viðtöl við konur í
báðum hópum um 4-6 mánuðum eftir aðgerðina og spurt um
notkun getnaðarvarna.
Niðurstöður: Enginn munur var á hópunum varðandi notkun
getnaðarvarna eftir fóstureyðingu. Um 85% beggja hópa not-
uðu getnaðarvarnir eftir aðgerð. Samkvæmt því hafði ráðgjöfin
ekki áhrif. Hóparnir voru þó marktækt ólíkir hvaða varðaði
aldur (meðalaldur T-hópur 22,1 ár; S-hópur 26,7 ár) og barn-
eignir (ekkert barn 60% í T-hópi og 39% í S-hópi). Konur í T-
hópi voru minna menntaðar, síður í sambúð eða giftar og höfðu
sjaldnar farið í fóstureyðingu áður heldur en konur í S-hópnum.
Algengustu getnaðarvarnir sem konur í báðum hópum notuðu
eftir fóstureyðingu voru pillan (T-hópur 61%, S-hópur 58%) og
hormónasprautan (T-hópur 12%,S-hópur 11%).
Ályktanir: Ekki er unnt að draga afdráttarlausa ályktun af niður-
42 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90