Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Síða 62

AGRIP ERINDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA HI
á þeim er háð fjölda asetýlhópa á amínhóp glúkósamínunar, sem
er grunneinsykra kítósans. Kítósykrur afleiður kítósykra hafa sýnt
margskonar áhugaverða lyfjafræðilega eiginleika svo sem bakteríu-
drepandi, genaferjunar, sáragræðandi eiginleika og fleira.
Efniviður <»g aðferðir: Smíðuð var röð katjónískra glúkósamín-
afleiða með mismunandi langa alkýlkeðju. Eitt af markmiðunum
var að finna hentugt efnasmíðaferli sem síðar væri hægt að nýta
í smíðar á kítósanafleiðum og skoða þannig lyfjafræðilega virkni
þessara efna frá einsykru til fjölsykru. í fyrsta lagi var notuð
tveggja skrefa efnasmíðaleið og í annan stað fimm skrefa efna-
hvarf sem fól í sér verndun á amín- og hýdroxylhópi glúkósamíns-
ins. Einnig var smíðað röð trimetýleraðra kítósanafleiða (TMK)
og reynt að stýra hvarfinu á amínhópi sykrunar án þess að fá O-
metýleringu sem er þekkt við smíð á samskonar efni. Efnin voru
byggingargreind með NMR, IR og frumefnagreiningu. Virkni var
ákvörðuð með bakteríuprófi.
Niðurstöður og ályktanir: Fjórar afleiður tókst að srníða með
tveggja skrefa hvarfi; 2-(trímetýlammónía)acetýl-glúkósamín,
2-(pyrídínín)acetýl-glúkósamín, 2-(tríbútýlammónía)acetýl-glúk-
ósamín og 2-(dimetýldódecýlammónía)acetýl-glúkósamín, en
greining efnanna var flókin. Pegar verndunarleiðin var farin ein-
faldaðist öll efnagreining sem og að hreinsun og einangrun varð
þægilegri. Eitt katjónískt efni var smíðað með verndunarleiðinni,
það er N-trímetýlammónía afleiða. Erfiðlega gekk að stýra smíði
trímetýl-kítósans (TMK) en greiningin með NMR og frumefna-
greiningu gekk vel. Bakteríuprófunin á TMK sýndi handahófs-
kennda verkun. Hins vegar sýndu prófin samband milli lengdar
alkýlhópanna og á katjónísku glúkósamínafleiðanna.
E 111 Algengi lyfjasamsetninga er geta valdið milliverkunum
María Heimisdóttir1, Anna Birna Almarsdóttir2, Þórhildur Sch. Thorsteins-
son2
'Landspítali. 2lyfjafræðideild HI
mariahei@hmdspitali.is
Inngangur: Erlendar rannsóknir sýna að allt að 60% sjúklinga eru
á lyfjasamsetningum sem geta valdið milliverkunum (LSMV) við
innlögn á sjúkrahús. í þeim tilfellum þar sem um raunverulegar
milliverkanir er að ræða geta þær leitt til misalvarlegra einkenna,
jafnvel innlagnar, eða haft áhrif á gang sjúkrahúsvistar.
Efniviður og aðferðir: Gagna var aflað úr sjúkraskrám og sjúklin-
gabókhaldskerfi Landspítala um 1111 sjúklinga er útskrifuðust
2003. Sérstakur hugbúnaður (DAX, Drug Advice eXpert) var
notaður til að greina LSMV. Tengsl LSMV við eiginleika og afdrif
sjúklinga voru könnuð með lýsandi og greinandi aðferðum, meðal
annars aðhvarfsgreiningu þar sem dánarlíkur voru leiðréttar fyrir
aldri, kyni, fjölda lyfja og fjölda sjúkdómsgreininga.
Niðurstöður: Alls voru 43% sjúklinga á LSMV við innlögn.
Sjúklingar á LSMV voru eldri, á fleiri lyfjum og höfðu fleiri sjúk-
dómsgreiningar. Dánartíðni var nær þrefalt hærri meðal sjúklinga
á LSMV en annarra (11,7%, 4,0%, p<0,05). Dánartíðni var mark-
tækt hærri meðal einstaklinga með LSMV (odds ratio 2,18; 95%
vikmörk 1,14-4,16; p=0,018) eftir að leiðrétt var fyrir aldri, kyni,
fjölda lyfja og fjölda greininga.
Alyktanir: LSMV eru algengar og mögulega skaðlegar. Sýnt var
fram á aukna dánartíðni með LSMV eftir að leiðrétt hafði verið
fyrir helstu raskandi þáttum en þó má gera ráð fyrir að enn sé
röskunarleif til staðar. Pví er ekki hægt að álykta eða útiloka að
LSMV hafi beinlínis valdið þessari auknu dánartíðni. Hin aug-
ljósa ályktun er að hugbúnaður til skráningar lyfjafyrirmæla og
greiningar LSMV getur gagnast vel í klínísku starfi með því að
vara við hugsanlegum milliverkunum og auðvelda þannig lækn-
um að bregðast við þeim ef ástæða er til samkvæmt klínísku mati.
Þannig verður lyfjanotkun öruggari og markvissari til hagsbóta
fyrir sjúkling og samfélagið.
E 112 Viðhorf lækna til markaðssetningar nýrra lyfja
Anna Birna Almarsdóttir', María Heimisdóttir2, Kristín Póra Jóhannes-
dóttir1
'Lyfjafræðideild HI, :Landspítali, ’Aclavis hf.
annaba@hi.is
Inngangur: Mikil urnræða hefur verið víða um heim um sam-
skipti lækna og lyfjafyrirtækja og hvaða áhrif þessi samskipti
hafa á lyfjaávísanir lækna. Læknafélag fslands (LÍ) og Samtök
verslunarinnar (FÍS), fyrir hönd lyfjafyrirtækja, hafa gert með sér
samning um hvernig þessum samskiptum skal háttað. Markmið
rannsóknarinnar var að kanna viðhorf íslenskra lækna til rnark-
aðssetningar nýrra lyfja og hvaða þættir tengjast ákvörðunum
lækna við lyfjaávísanir. Auk þess að kanna þekkingu og viðhorf
lækna til samnings LÍ og FÍS.
Efniviður og aðferðir: Spurningalisti var hannaður og sendur til
allra lækna sem eru félagar í Læknafélagi íslands og búa á íslandi.
Endanlegt úrtak var 1138 læknar.
Niðurstöður: Svarhlutfall var 46,0%. Meirihluti lækna vildi ekki
leyfa auglýsingar á lyfseðilsskyldum lyfjum fyrir almenning.
Klínískir þættir og fyrri reynsla skiptu mestu máli við lyfjaávís-
anir og kostnaður sjúklings skipti meira máli en kostnaður ríkis.
Flestum fannst markaðssetning lyfja hafa einhver áhrif á ávísana-
venjur sínar. Læknum fannst lyfjakynningar almennt nytsamlegar
og virtust treysta þeim. Lyfjakynnar eiga það þó til að ýkja kosti
eða draga úr göllum lyfja. Meirihlutinn hafði ekki orðið var við
ósiðlegar aðferðir við markaðssetningu lyfja hér á landi. Aðeins
42,7% læknanna þekktu samning LÍ og FIS.
Ályktanir: íslenskir læknar hafa almennt nokkuð jákvæð viðhorf
til markaðssetningar nýrra lyfja og virðast íslensk lyfjafyrirtæki
beita siðlegri aðferðum við markaðssetningu en lyfjafyrirtæki
víða erlendis. Ljóst er þó að það myndi auka á trúverðugleika
lyfjakynna ef þeir væru duglegri að benda á ókosti lyfjanna sem
þeir kynna. Samning LI og FIS um samskipti lækna og lyfjafyrir-
tækja verður að kynna betur fyrir læknum.
E 113 Áhættuþættir alvarlegrar gulu hjá nýburum
Gígja Guðbrandsdóttir', Atli Dagbjartsson2, Hörður Bergsteinsson2, Þórð-
ur Þórkelsson2
'Læknadeild HI, 2Barnaspítali Hringsins
gigja@hi.is
Inngangur: Á síðustu árum hefur gætt aukinnar tíðni alvarlegr-
62 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90