Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Side 64

AGRIP ERINDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA Hl
E 116 Samanburður á áhrifum þátttöku feðra í umönnun
heilbrigðra og veikra nýfæddra barna á aðlögun þeirra fyrstu
sex vikur eftir heimferð
Margrct Eyþórsdóttir1-2, Guðrún Kristjánsdóttir1-2
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2Landspítali
gkrist@hi.is
Inngangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að skoða að hve
miklu leyti feður taka þátt í umönnun nýfæddra barna sinna,
hvaða áhrif þátttaka þeirra hefur á aðlögun að foreldrahlutverk-
inu og að bera saman feður heilbrigðra nýbura og veikra.
Efniviður og aöferðir: Framskyggnu langtímasniði (panel) var
beitt á tilviljunarúrtak foreldra heilbrigðra nýbura. Svörun var
63,2%, 100 af Hreiðrinu, 52 af sængurkvennagangi og 68 for-
eldrar allra barna sem útskrifuð voru af vökudeild á þeim tíma
sem rannsóknin stóð yfir. Gögn fengust úr heimsóknum á heimili
foreldranna, viku (TI) og sex vikum eftir útskrift (TII). Aðlögun
foreldranna var mæld með kvarða Kenners á tíma I og tíma II.
Aðlögun á tíma II var metin með hliðsjón af kringumstæðum og
stjórnað fyrir aldri foreldra, menntun og búsetu. Auk þess var
stjórnað fyrir umönnunarþátttöku feðra á tíma I og lagt mat á
áhrif þess og aðlögun á tíma I á umönnunarþátttöku á tíma II.
Helstu niðurstöður: Á T I er marktækur munur á aðlögun feðra
á sængurkvennagangi og í Hreiðri. í aðfallsjöfnu þar sem allar
deildir eru settar inn í líkan er vera foreldra í Hreiðrinu eina
breytan sem hefur marktæk áhrif á aðlögun á T I til lækkunar
(meiri aðlögun). Heildaraðlögun breytist marktækt hjá feðrunum
milli tíma I og tíma II en dregur þó marktækt saman með þeim.
Aðlögun á TI og næturvöknun á T I hafa marktæk áhrif á aðlög-
un á T II að teknu tilliti til deildar og umönnunarstigs á T I og T
II. Næturvöknun dregur úr aðlögun á TII (Beta=0,231; p<0,02) en
góð aðlögun á TI skilar sér í bættri aðlögun á TII og öfugt.
Helstu ályktanir: Niðurstöðurnar sýna mikilvægi þess að gera sér
grein fyrir aðlögun feðra barna eftir fæðingu barns. Feður sem
fara heim með barn af vökudeild aðlagast verr en taka meiri þátt
í umönnun og aðlögun þeirra eykst.
E 117 Áhrif móttökuviðtala á upplifun foreldra af veittum
stuðningi þegar börn þeirra leggjast inn á nýburagjörgæslu.
Klínísk samanburðarrannsókn
Hcrdís Gunnarsdóttir12, Guðrún Kristjánsdóttir'*
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2Landspítali
gkrist@hi.is
Inngangur: Fáar rannsóknir eru til sem lýsa árangri íhlutana til
stuðnings foreldrum sem eiga fyrirbura. Tilgangur þessarar rann-
sóknar var að athuga áhrif hjúkrunar í formi stuðningsviðtals á
skynjun foreldra á veittum stuðningi í veikindum fyrirbura nokkr-
um dögum eftir innlögn barnsins á nýburagjörgæslu.
Efniviöur og aðferðir: Foreldrar sem átt höfðu börn sem fædd
voru eftir minna en 37 vikna meðgöngu var skipt af tilviljun í tvo
hópa, samanburðarhóp (n=32) og tilraunahóp (n=26). Foreldrum
úr báðum hópum var boðið saman í viðtal við reyndan hjúkr-
unarfræðing innan 10 daga frá fæðingu barns. I viðtalinu svöruðu
allir foreldrar spurningalista um þarfir sínar (Need of Parents
Questionnaire) og í lok viðtals um þann stuðning sem þeir
töldu sig hafa fengið á deildinni (Nurse Parent Support Tool).
Tilraunahópurinn fékk skipulagt stuðningsviðtal en samanburð-
arhópurinn aðeins viðtal sem var opið og þeim gefið tækifæri á að
spyrja. Athugað var hvort stuðningsviðtalið gæfi marktækt betri
áhrif en samanburðarviðtal á uppfyllingu þarfa foreldra og skynj-
un þeirra á veittum stuðningi hjúkrunarfræðinga.
Helstu niðurstöður: Niðurstöður sýndu að þarfir foreldra í sam-
anburðar- og tilraunahópnum voru sambærilegar og að þau telja
sig þurfa aðstoð frá heilbrigðisfagfólki til að mæta þörfum sínum.
Foreldrar í tilraunahópnum, bæði feður og mæður, töldu sig fá
marktækt betri stuðning frá hjúkrunarfræðingum en foreldrar í
samanburðarhópi.
Helstu ályktanir: Af niðurstöðum rannsóknarinnar má álykta að
hjúkrunarfræðingar þurfi að mæta betur mikilvægustu þörfum
foreldra fyrirbura og að stuðningsmóttökuviðtöl gætu verið gagn-
legur áfangi þeim til stuðnings. Nauðsynlegt er að þróa slík viðtöl
áfram og meta frekari árangur þeirra.
E 118 Siðferðisleg álitamál um meðferð mikilla fyrirbura:
sjónarhorn foreldra
Jónína Einarsdótlir
Mannfræöiskor félagsvísindadeildar HÍ
je@hi.is
Inngangur: Lífslíkur mikilla fyrirbura með fæðingarþyngd minni
en 1000 g hafa aukist verulega. Slík fæðing er þó algengasta
dánarorsök ungbarna í hátekjulöndum. Börn sem Iifa af eiga oft
við misalvarlega fylgikvilla að stríða. Skiptar skoðanir eru um
hvort alltaf sé siðferðislega réttlætanlegt að bjarga lífi þeirra.
Ágreiningur er meðal annars um helgi mannlegs lífs, lífsgæði og
hlutverk foreldra þegar ákvarðanir eru teknar um að hætta með-
ferð. Hér verða til umfjöllunar hugmyndir foreldra mikilla fyrir-
bura um hvort og þá hvenær það geti verið réttlætanlegt að hætta
meðferð og hver eigi að taka slíka ákvörðun.
Efniviður og aðfcrðir: Vettvangsrannsókn fór fram á vökudeild
Barnaspítala Hringsins og voru leikskólar, meðferðarstofnanir og
heimili barnanna heimsótt eftir því sem við átti. Kynntar verða
niðurstöður viðræðna við 22 mæður og 19 feður mikilla fyrirbura
sem fæddust á tímabilinu 1. september 1998 til 31. ágúst 2001.
Hclstu niðurstöður: Foreldrar eru nánast allir sammála um að til séu
aðstæður sem réttlæti að meðferð mikilla fyrirbura sé hætt. Mikil
áhersla er lögð á að við slíka ákvörðun sé ekki vafi um að barnið
eigi „ekkert líf“ fyrir höndum eða muni búa við mjög alvarlega fötl-
un. Mat á möguleika bamsins til mannlegra tjáskipta skipti mestu
fyrir ákvörðun. Nánast allir töldu að ekki mætti hætta meðferð án
samþykkis foreldra. Skoðanir voru skiptar um hvort foreldrar gætu
tekið ákvarðanir um meðferð barns síns án samþykkis sérfræðinga.
Foreldrar voru misjafnlega meðvitaðir um ágreining sem einkennir
umræðu um að hætta meðferð mikilla fýrirbura og hversu erfitt það
getur verið að segja til um framtíðarhorfur þeirra.
Ályktanir: Mikilvægt er að foreldrar mikilla fyrirbura séu vel
upplýstir og hafðir með í ráðum þegar ákvarðanir eru teknar um
hvort meðferð skuli hætt.
64 Læknaiíladið/fylgirit 50 2004/90