Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Qupperneq 77

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Hjá konum með meðgönguháþrýsting og meðgöngueitrun jókst
endurtekningaráhættan með greiningu snemma á lokaþriðjungi
meðgöngu og auknum alvarleika háþrýstingsins í fyrstu með-
göngu (meðgönguháþrýstingur = OR 1,9; meðgöngueitrun = OR
5,55). Ofþyngd og þyngdaraukning >2 þyngdarstuðulseiningar
(BMI) tvöfaldaði áhættu í næstu meðgöngu (OR 2,14 og 2,39) ef
meðgönguháþrýstingur var í þeirri fyrstu.
Alyktanir: Meðal kvenna með ættartengsl varðandi háþrýsting í
meðgöngu eru endurtekin háþrýstingsvandamál algeng, einkum
ef þau urðu snemma í fyrri þungun. Ofþyngd og mikil þyngdar-
aukning milli þungana eru áhættuþættir hjá konum sem fengu
meðgönguháþrýsting í fyrstu þungun.
V 17 Breytingar á sómatíska geninu p53 í legslímuflakki
með magnbundinni PCR raunaðferð
Jón Torfi Gylfason1-2, Reynir Tómas Geirsson1-2, Vigdís Pétursdóttir3, Kristrún
Benediktsdóttir1-3, Dianne Dang4, Joe Leigh Simpson4, Farideh Z. Bischoff4
'Læknadeild HÍ, 2kvennadeild og 3meinafræðideild Landspítala, 4Department
of Obstetrics and Gynecology, Baylor College of Medicine, Houston, Texas,
USA
reynirg@landspilali. is
Inngangur: Legslímuflakk einkennist af tilvist legslímuvefs, bæði
kirtla og grunnvefs, utan við leghol og legvöðva. Sjúkdómurinn er
góðkynja, en hefur ýmsa áþekka eiginleika og illkynja vefur. Tíðni
sómatískra kjarnasýrubreytinga í æxlisbæligeninu p53 (17pl3;exon
1) voru metnar til að reyna að skýra slíka eiginleika nánar.
Efniviður og aðferðir: Vefjasýni frá íslenskum (n=26) og banda-
rískum (n=45) konum með legslímuflakk voru notuð. Islensku
sýnin voru paraffínsneiðar frá 19 konum með sjúkdóminn (affect-
ed matched cases) og sjö heilbrigðum konum. Bandarísku sýnin
voru fersk sýni frá 17 konum með sjúkdóminn (matched cases)
og 28 heilbrigðum konum. DNA einangrun og PCR greining var
gerð til að magnákvarða fjölda afrita, bæði af p53 æxlisbæligeninu
og GAPDH geninu (16p, viðmiðunargen).
Niðurstöður: í legslímuflakksvefnum reyndist meðaltalsgildi
afrita/tilraun 1,16 fyrir p53 í íslensku konunum og 3,46 í þeim
bandarísku. Marktækur munur sást milli p53 gilda í viðmiðablóð-
sýnum og í sjúkdómsvef í bandarískum konum (p=0,008), milli
íslenskra og bandarískra sýna (p=0,007), en ekki í eðlilegum leg-
slímuvef, hvorki í íslensku né bandarísku sýnunum (p=0,7).
Alyktanir: Eins og áður hefur verið sýnt fram á virðast breytingar
eða óstöðugleiki í p53 geninu á litningi 17 geta verið þáttur í mein-
gerð legslímuflakks, líkt og í sumum krabbameinum. Mismunur
milli þýðanna tveggja bendir til að skýra megi tilurð sjúkdómsins
út frá þeim áhrifum sem umhverfísþættir geta haft á erfðaþætti.
V18 Faraldsfræði legslímuflakks á íslandi yfir 20 ára tímabil
Jón Torfi Gylfason1-2, Kristín Jónsdóttir. Guðlaug Sverrisdóttir1. Kristján
Andri Kristjánsson1. ReynirTómas Geirsson1
'Kvennadeild Landspítala, 2læknadeild HÍ
reynirg@landspitali.is
Inngangur: Algengi legslímuflakks er ekki þekkt með vissu.
Greining byggir á skurðaðgerð (kviðarholsspeglun og/eða opinni
aðgerð) og reynir á hæfni skurðlæknis í að greina vefjaskemmdir
sem geta verið afar smáar. Greining er staðfest með vefjasýni.
Algengi hjá íslenskum konum á frjósemisaldri (15-49 ára) var
metið á 20 ára tímabili.
Efniviöur og aðferðir: Gögnum var safnað um allar greiningar
sjúkdómsins 1981-2000 á íslandi, á öllum sjúkrastofnunum þar
sem skurðaðgerðir fóru fram, en einnig úr skrám um meinafræði-
svör. Upplýsingar komu úr tölvugrunni um sjúkdómsgreiningar
á stærri stofnunum, en á öðrum var leitað í aðgerðaskrám. Allar
sjúkraskrár voru skoðaðar. Stigun jákvæðra vefjasvara var gerð
af sama aðila (JTG) með alþjóðlegu kerfi (ASRM) í stig I-II
(vægari sjúkdómsform) eða stig III-IV (þyngri sjúkdómsform).
Staðsetning og magn vefjaskemmda og tegundir aðgerða voru
skráð. Algengi var reikpað út frá mannfjöldatölum.
Niðurstöðup: Alls greindust 1383 konur (klínískar og vefjafræði-
legar greinjpgar). Algengi var 2,12% og vefjpfræðilega staðfest
a|gengj 1,24%. Greining var með opinni skurðaðgerð í 589, kvið-
arholsspeglun í 778 og öðrum hætti í 16 konum; 380 undirgengust
brottnám legs. Eggjastokkar voru fjarlægðir úr 481. Vefjasvar
staðfesti greiningu í 806 konum. Stig I-II greindist í 298 og stig
III-IV í 508 tilfellum. Meðalgreiningaraldur var 35 ár. Konur fóru
í 1-9 aðgerðir vegna sjúkdómsins, að meðaltali 1,5. Aukning varð
í jákvæðum vefjasvörum á seinni hluta tímabilsins.
Alyktanir: Algengi þessa sjúkdóms, sem veldur verulegum og
áralöngum þjáningum, hefur ekki áður verið kannað í heilu og
einsleitu samfélagi með tvenns konar nálgun við upplýsingaöflun.
Ein af hverjum fimmtíu konum fær sjúkdóm sem leiðir til endur-
tekinna skurðaðgerða og brottnáms líffæra.
V 19 Áhrif 5- og 12-lipoxygenasahindra á vöxt og lifun hvít-
blæðisfrumna
Marlies Roessink1,23, Guðleif Harðardóttir234, Sigurdís Haraldsdóttir2-3,
Kristín Ingólfsdóttir4, Helga M. Ögmundsdóttir2-3
‘GISH-T, International School of Hepatology and Tropical Medicine,
Groningen, Holland, 2rannsóknastofa í sameinda- og frumulíffræði, Krabba-
meinsfélagi íslands, 'læknadeild HÍ. 4lyfjafræðideild HÍ
gudleif@hUs
Inngangur: Afurðir 5-lipoxygenasa (LOX) gegna mikilvægu hlut-
verki í bólgusvörun. Einnig hefur komið í ljós að tjáning 5- og
12-LOX er aukin í ýmsum tegundum krabbameina og afurðir
5- og 12-LOX hafa áhrif á fjölgun og lifun krabbameinsfrumna.
Hlutdeild þeirra í hvítblæði hefur þó verið umdeild. Við höfum
áður lýst vaxtarhemjandi verkun 5-LOX hindra úr fléttum á
krabbameinsfrumur. Fléttuefnin eru protolichesterinsýa (PS) úr
fjallagrösum, lobarínsýra (LS) úr grábreyskju og bæomycesínsýra
(BS) úr ormagrösum. PS eru tvíþættir LOX hindrar, hindra bæði
5- og 12-LOX, en BS er sértækur 5-LOX hindri.
Efniviður og aðferðir: Prófuð var vaxtarhemjandi og frumu-
drepandi verkun PS, LS og BS gegn sex frumulínum úr mismun-
andi tegundum hvítblæðis; HL-60 og K-562 af mýelóíð uppruna,
JURKAT, CCRF-CEM og CCRF-SB af eitilfrumuuppruna og
RPMI-8226 úr mergfrumuæxli (niutliple myeloma). Til saman-
burðar var prófað lyfið zileuton sem er sértækur 5-LOX hindri.
Notað var thymidinupptökupróf til að meta frumufjölgun og
stýrður frumudauði var mældur með TUNEL prófi.
Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90 77
L