Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Síða 95

AGRIP VEGGSPJALDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA Hl
Inngangur: Sjúklingar með langvinna lungnateppu (LLT) lýsa oft
kvíða og þunglyndi samfara skertum lífsgæðum. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kanna samband milli kvíða, þunglyndis, lífs-
gæða og líkamlegs ástands hjá sjúklingum með LLT við útskrift
af sjúkrahúsi.
Efniviður og aðferðir: Um var að ræða framvirka samnorræna
rannsókn sem fram fór samtímis á fimm háskólasjúkrahúsum á
Norðurlöndunum. Sjúklingar sem innlagðir höfðu verið vegna
versnunar á LLT svöruðu spurningum um heilsutengd lífsgæði
(St. George Respiratory Questionnaire) og kvíði og þunglyndi
voru metin með Hospital Anxiety and Depression Scale. Einnig
var safnað upplýsingum um öndunarmælingar, reykingar og fleiri
þætti.
Niðurstöður: Alls voru 416 sjúklingar í rannsókninni sem upp-
fylltu skilmerki um LLT. Þunglyndi og kvíði voru algeng meðal
sjúklinga með LLT sem legið höfðu á sjúkrahúsi vegna versn-
unar á LLT. Kvíði var algengari hjá konum en körlum (47% vs.
34%, p=0,009) og þeir sjúklingar með LLT sem enn reyktu voru
kvíðnari (54% vs. 37%) og þunglyndari en þeir sem ekki reyktu
(p<0,01). Það var ekki marktækt samband milli skerðingar á
lungnastarfsemi og geðrænna kvilla. Heilsutengd lífsgæði voru
lakari hjá þeim sem voru kvíðnir, þunglyndir eða hvoru tveggja.
Geðkvillar tengdust öllum þáttum heilsutengdra lífsgæða.
Alyktanir: Kvíði og þunglyndi eru algeng hjá sjúklingum með
LLT og þeir hafa jafnframt skert heilsutengd lífsgæði. Einföld
skimun fyrir kvíða og þunglyndi getur hjálpað til að greina LLT
sjúklinga með lakari lífsgæði. Þannig má stuðla að sértækari með-
ferð og bættu heilsufari.
V 68 Örorka vegna sykursýki á íslandi
Sigurður Thorlacius' LSigurjón B. Stefánsson1’23, Ástráður B. Hreiðarsson4,
Arna Guðmundsdóttir4
'Tryggingastofnun ríkisins, 2læknadeild HÍ, 3taugalækningadeild. 4göngu-
deild sykursjúkra Landspítala
sigurdur. thorlacius@tr. is
Inngangur: Algengi offitu og sykursýki henni tengdri hefur farið
vaxandi á íslandi á undanförnum árum. Því má búast við að
algengi örorku vegna sykursýki hafi einnig vaxið. Til að ganga úr
skugga um hvort svo sé er hér borið saman algengi örorku vegna
sykursýki á árunum 1990 og 2003.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar voru unnar úr gagnasafni
Tryggingastofnunar ríkisins um alla sem metnir höfðu verið til
örorku 1. desember árin 1990 og 2003. Kannað var í hve mörgum
tilvikum greining sykursýki kom fyrir í örorkumati og hvort hún
krafðist meðferðar með insúlíni eða ekki. Aflað var upplýsinga
frá Hagstofu íslands um fjölda íslendinga á aldrinum 16-66 ára á
sama tíma. Reiknað var algengi örorku vegna sykursýki.
Helstu niðurstööur: Á milli áranna 1990 til 2003 jókst algengi
örorku vegna sykursýki úr 0,162% í 0,243% hjá konum (50%
aukning) og úr 0,101% í 0,211% hjá körlunr (109% aukning).
Örorka vegna sykursýki sem krafðist meðferðar með insúlíni
jókst úr 0,047% í 0,102% hjá konum (118% aukning) og úr
0,023% í 0,079% hjá körlum (248% aukning) og vegna annarrar
sykursýki úr 0,115% í 0,141% hjá konum (22% aukning) og úr
0,078% í 0,131% hjá körlum (68% aukning). Á sama tíma jókst
algengi örorku almennt úr 5,667% í 8,281% hjá konum (46%
aukning) og úr 3,871% í 5,398% hjá körlum (39% aukning).
Ályktanir: Hjá körlum hefur algengi örorku vegna sykursýki
aukist verulega umfram algengi örorku almennt frá 1990 til 2003,
sérstaklega vegna sykursýki sem krefst meðferðar með insúlíni.
Hjá konum hefur á sama tíma ekki orðið marktæk aukning á
örorku vegna sykursýki umfram algengi örorku almennt, en
nokkur aukning á örorku vegna sykursýki sem krefst meðferðar
með insúlíni.
V 69 Hvar stendur hjúkrun í sambandi við lágmarksskrán-
ingu vistunarupplýsinga á Landspítala?
Asta Thoroddsenu, Guðrún Bragadóttir2, Laura Sch. Thorsteinson122, Lilja
Þorsteinsdóttir2
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2Landspítali
astat@hi.is
Inngangur: Tilmæli Landlæknisembættisins um lágmarksskrán-
ingu vistunarupplýsinga á sjúkrahúsum og almenn kröfulýsing
fyrir sjúkraskrárkerfi hafa aukið kröfur til hjúkrunarskráningar.
Rétt greining hjúkrunarvandamála er mikilvæg fyrir val á hjúkr-
unarmeðferð sem best hentar og skráning hjúkrunargreininga
og -meðferðar undirstrikar faglega ábyrgð hjúkrunarfræðinga í
starfi. Tilgangur hjúkrunarskráningar á Landspítala er meðal ann-
ars að veita yfirsýn yfir ástand og meðferð sjúklings, skapa sam-
fellu í hjúkrunarmeðferð og grundvöll til að meta gæði veittrar
hjúkrunar, tryggja öryggi sjúklings og skapa grunn fyrir kennslu
og rannsóknir í hjúkrun.
Efniviður og aðferðir: Átak var gert á Landspítala 2003 til að
bæta hjúkrunarskráninguna. Kannanir voru framkvæmdar á
öllum legudeildum þar sem staða skráningar á spítalanum var
könnuð fyrir (n=362 hjúkrunarskrár) og eftir (n=355 hjúkrunar-
skrár) átakið.
Eftirfarandi þættir hjúkrunarskráningar voru athugaðir: upp-
lýsingasöfnun, hjúkrunargreiningar, markmið, hjúkrunaráætlun
og framvinduskráning. Engum persónugreinanlegum upplýs-
ingum var safnað.
Helstu niöurstöður: Skráningin batnaði í öllum þáttum er varða
lágmarksskráningu vistunarupplýsinga á milli ára. Notkun heilsu-
farslykla fyrir upplýsingasöfnun jókst marktækt (p<.05). Notkun
einstaklingshæfðra hjúkrunaráætlana jókst úr 68% í 82%,
NANDA hjúkrunargreininga úr 71% í 86% á milli ára, skráning
einkenna úr 43% í 73%, orsakaþátta úr 84% í 91% og NIC flokk-
unarkerfisins til skráningar á hjúkrunarmeðferð um 55% (úr 5%
í 60%).
Ályktanir: Hinir ýmsu þættir hjúkrunarskráningar skapa þekk-
ingargrunn fyrir klínískt starf og rannsóknir og eru nauðsynlegir
við þróun upplýsingakerfa í hjúkrun. Niðurstöður varpa ljósi á
gæði hjúkrunarskráningar á Landspítala og nýtast við frekara
rannsókna- og þróunarstarf innan hjúkrunar.
Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90 95