Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Page 96

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
V 70 Þróun á insúlíni á neflyfjaformi
Ebba K. liuldvinsdnttir, Ólöf G. Siguröardóttir, Sigríður Ólafsdóttir, Svein-
björn Gizurarson
Lyfjaþróun hf.
sigridur@lyf.is
Inngungitr: Mikil eftirspurn er eftir lyfjafornti insúlíns sem er ekki
stungulyf. Ein af leiðunum fyrir prótein inn í líkamann er gegn-
um slímhúðir nefsins en þar er ekki eins virkt próteinniðurbrot
eins og það sem eyðileggur prótein og peptíðlyf í meltingarvegi.
Frásog stórra sameinda gegnum nefslímhúð er afar takmörkuð
ef engin hjálparefni eru notuð. í þessari rannsókn voru áhrif
Softigens®767 sem frásogshvata fyrir insúlínneflyf prófuð á rott-
um.
Efniviöur og uðferöir: Rottur voru látnar fasta yfir nótt. Þær
voru svæfðar með Hypnorm (fluanisone/fentanyl) og Dormicum
(midazolam) og þeim gefið insúlín með og án hjálparefna í nef.
Til að kanna frásog insúlíns var fylgst með styrk blóðsykurs sem
falli af tíma.
Niðurstöður: Svæfingin hefur veruleg áhrif á styrk glúkosa í rott-
um. Þannig hækkar blóðsykurinn úr um það bil 4 mM í 10 mM á
tveimur tímum eftir svæfingu. Rotturnar voru látnar jafna sig í tvo
tíma áður en insúlín var gefið, Insúlín án hjálparefna hefur engin
áhrif á blóðsykur umfram þau sem sjást hjá rottum sem ekkert lyf
fengu, Þegar Softigen er í lyfjaforminu fæst hröð lækkun á blóð-
sykri sem sýnir að aðgengi insúlíns er verulega aukið.
Alyktanir: Softigen®767 er áhrifamikill frásogshvati fyrir insúlín
þegar það er gefið í nef á rottum.
V 71 Notkun lyfja við háþrýstingi og háum blóðfitum.
Hafa ný lyf áhrif á notkun eldri lyfja og útkomur í heilbrigðis-
þjónustunni?
Arna Hrund Arnardótlir', Anna Birna Almarsdóttir* 2, María Heimisdóttir3
'Actavis hf., 2lyfjafræðidcild HÍ, ’Landspítali
annaba@hi.is
Inngangur: Á síðuslu árurn hefur umræða um lyf að miklu
leyti snúist um ný lyf á markaði og kostnað sem af þeim hlýst.
Misgóðar rannsóknir hafa skoðað ávinning af nýjum lyfjum og
niðurstöður þeirra rannsókna eru umdeildar. Lyf af flokkum C08
og C09 eru lyf við háþrýstingi. Lyf af flokki C10 eru notuð við
hárri blóðfitu. Markmið rannsóknarinnar var 1) að kanna þróun
notkunar lyfja af ATC-flokkum C08, C09 og C10 árin 1991-2003;
2) að skoða hvaða áhrif ný lyf á markaði hafa á útkomuskráning-
ar sjúkrahúsanna. Leitast er við að kanna hvaða áhrif íhlutandi
aðgerðir hafa á lyfjamarkaðinn og hvort ný lyf á markaði taki
notkun frá eldri lyfjunum.
Efniviöur »g aðferðir: Gögn um lyfjanotkun fengust úr IDM og
útskriftargreiningar og aðgerðakóðar frá Landspítala og FSA.
Röskuð tímaraðgreining var notuð til að kanna áhrif íhlutandi
aðgerða á tímaraðir. Microsoft Excel var notað til lýsandi grein-
inga, en SPSS 12.0.1 for Windows var notað til íhlutunartímarað-
greiningarinnar.
Niðurstöður: Notkun lyfjaflokkanna hefur aukist nokkuð á
96 LæknAHLABIÐ/FYLGIUIT 50 2004/90
tímabilinu. Notkun kalsíumgangaloka hefur nær fimmfaldast
og notkun ACE-hemla hefur tæplega fjórfaldast á sama tíma.
Notkun angfotensín II viðtakahemla hefur aukist hratt eftir að
þeir komu fyrst á ntarkað t janúar 1995. Notkun blóðfitulækkandi
lyfja hefur rúmlega 450 faldast á rannsóknartímabilinu þar sem
notkun statína á mestan þátt í þessari miklu aukningu, en frá því
fyrstu statínin komu á markað í október 1988 hefur sala þeirra
aukist mjög hratt.
Ályktanir: Niðurstöðurnar eru í samræmi við fyrri rannsóknir. Ný
lyf á markaði hafa ekki áhrif á eldri lyf strax við markaðssetningu,
en gætu gert það til langtíma. Það má staðhæfa að ný lyf ryðji eldri
lyfjum ekki úr vegi, en notkun þeirra stafar einna helst af nýjum
greiningum og nýjum sjúklingum.
V 72 Akstur undir áhrifum alkóhóls og/eða lyfja á íslandi
2000 til 2002
Guðlaug Þórsdóttir, Kristín Magnusdóttir, Jakob Kristinsson
Lyfjafræðistofnun, Rannsóknarstofa í lyfja- og eiturefnafræði
gudlaugt@hi.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að draga saman niður-
stöður mælinga á alkóhóli og/eða lyfjum í blóði ökumanna sem
grunaðir voru um að aka undir áhrifum áfengis og/eða lyfja frá
ársbyrjun 2000 til ársloka 2002.
Efniviður «g aðferðir: Ef einstaklingur er grunaður um ölvunar-
akstur má samkvæmt íslenskura lögum krefja hlutaðeigandi um
blóð, þvag og öndunarsýni til greiningar á styrk alkóhóls og/eða
lyfja, Rannsóknin nær yfir öll sýni úr ökumönnum sem bárusl
rannsóknarstofu í lyfja- og eiturefnafræði í á ofangreindu tíma-
bili. Fjöldi mála var samtals 6487. Styrkur alkóhóls var mældur
í öllunt sýnunum og í 154 sýnunt (2,4%) var einnig beðið um
lyfjantælingu.
Niðurstöður: 85% lilfella reyndust vera með áfengismagn í
blóði yfir leyfilegum mörkum (>0,5%o w/v). Þar sem beðið var
um lyfjamælingar töldust 89 (57,8%) hafa ekið undir áhrifum
lyfja. Algengsta lyfið/efnið sem greindist hjá ökumönnum var
tetrahýdrókannabínól í 60 tilfellum (39,0%), benzódíazepín í 57
tilfellum (37,0 %), amfetamín í 31 tilfelli (20,19%) og sterk verkja-
lyf (ópíöt) í 26 tilfellum (16,9%). Áfengismagn í blóði var oftast á
bilinu 0,5-0,99%o. Karlar voru í meirihluta (80,3%) og flestir yngri
en 30 ára (57,1%).
Umræður og niðurstaða: Akstur undir áhrifum áfengis er einn af
áhættuþáttum fyrir banaslys í umferðinni. Við vitum rninna um
áhrif hinna ýmsu lyfja á akstur en rannsóknir erlendis frá hafa
sýnt fram á aukna hættu á umferðaróhöppum við akstur eftir
töku á benzódíazepínum. Sá efniviður sem hér er kynntur er ekki
tilviljanakennt úrtak úr umferðinni heldur valinn hópur sem tek-
inn hefur verið af lögreglu vegna gruns um að aka undir áhrifum
áfengis eða lyfja. Frekari rannsókna er þörf til þess að unnt sé að
komast að því hver sé raunveruleg tíðni aksturs undir áhrifunt
áfengis og/eða lyfja hér á landi.