Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Side 103

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
V 90 Bygging fiskroðs og notkun þess til að kanna flutning
lyfja yfir lífrænar himnur
Fífa Konráðsdóttir. Sigurður Daði Sigfússon, Már Másson, Porsteinn Lofts-
son
Lyfjafræðideild HÍ
fifa@hi.is
Inngangur: Himnulíkön sem eru gegndræp fyrir fitusækin efni eru
vel þekkt en það hefur ekki gengið eins vel að finna líkön þar sem
vatnsflæðilag himnunnar er ráðandi þáttur í flutningi lyfja. Talið er
líklegt að vatnsflæðiháður flutningur verði meðal annars með hár-
sekkjum, svitaholum og í millifrumulagi. Steinbítsroð hefur lítið
sem ekkert hreisturlag og virðist hleypa í gegnum sig stórum sam-
eindum og jónanlegum sameindum óháð jónunarástandi þeirra. I
efsta lagi roðs eru meðal annars yfirhúðarfrumur og slímmyndandi
frumur, miðlag er þéttpakkað af grófum trefjaþráðum en fitufrum-
ur raða sér í neðsta hluta roðsins ásamt taugafrumum, æðum og
fínlegum trefjaþráðum. Bygging og eiginleikar steinbítsroðs sem
himnulíkans var rannsakað og þá sérstaklega hvort neðri lög roðs-
ins og/eða vefur sem liggur undir roðinu haga sér að einhverju leyti
sem fitusækin himna vegna fitufrumna sem þar er að finna.
Efniviður og aðferðir: Flæðið var ákvarðað með Franz-flæðisell-
um. Gjaffasi innihélt hýdrókortisón (HC) sem er fituleysanlegur
steri eða staðdeyfilyfið lídókaín. Móttökufasinn var fosfatstuð-
púði (pH 7,4) í vatni. 2-Hýdroxýpropýl-B-sýklódextrín var notað
til að auka leysni HC í báðum fösum (2,5% v/w). Flæði var mælt í
gegnum steinbítsroð sem var: i) roðflett í vél, ii) handroðflett með
veflagi. Þykkt roðs var mæld milli tveggja álþynna með skífumáli.
Sýni tekin og mæld í vökvaskilju (HPLC).
Niðurstöður: Flæði HC var helmingi hægar í gegnum roð með
vefjalagi heldur en roð án vefjar, en þegar tekið var tillit til himnu-
þykktar var ekki lengur marktækur munur á flæði.
Ályktanir: Steinbítsroð hagar sér því ekki líkt og fitusækin himna.
Líklega ferðast lyfin í gegnum vatnssækin göng eða millifrumu-
vökva í roðinu, sem eykur líkur á því að hægt verði að nota það í
rannsóknum á eðli vatnsflæðilags í lífrænum himnum.
V 91 Fitusæknar himnur, þróun líkans til að rannsaka
himnuflæði
Fífa Konráðsdóttir, Birna Vigdís Sigurðardóttir, Már Másson, Þorsteinn
Loftsson
Lyfjafræðideild HÍ
fifa@hi.is
Inngangur: í leit okkar að himnu þar sem við getum stjórnað bæði
vatnsflæðilagi við yfirborð himnunnar og fitusækni hennar höfum
við meðal annars rannsakað hvaða áhrif það hefur á flæði hydró-
kortisóns (HC) að staðsetja oktanóllag (fitulag), og/eða filter
bleyttan í oktanóli, undir sellófanhimnu (vatnsflæðilag). Einnig
var fitusækin himna mynduð með því að blanda saman oktanóli
og nítróselluósa (kollódíon). Gegndræpni himnunnar var hægt
að stjórna með því að breyta hlutfalli oktanóls f kollódíon-okt-
anólhimnunni eða þykkja/þynna kollódíon-oktanólhimnuna.
Vatnsflæðilagi var hægt að breyta með því að nota einfalda eða
tvöfalda sellófanhimnu og með því að breyta gatastærðinni (það
er molecular weight cutoff) himnunnar.
Efniviður og aðferðir: Kollódíon, sem er nitróselluósi í eter-etan-
ól blöndu var notaðað sem „burðarefni" (matrix) fyrir oktanólið.
Kollódíonlausnin var þynnt með ether-etanól blöndu og lausninni
annaðhvort dreift á glerplötu eða borin á sellófanhimnur og þær
þurrkaðar. Flæði HC yfir himnurnar var mælt í Franz-flæðisell-
um. Gjaffasi og móttökufasi innihéldu 2-hýdroxýprópýl-6-sýkl-
ódextrín til að auka leysni HC og móttökufasinn var mettaður
með oktanóli. í kollódíontilraununum var gjaffasinn yfirmettuð
HC vatnslausn, en 1 mg/ml HC lausn var notuð þegar áhrif hreins
oktanóls undir himnu var kannað.
Niðurstöður: Flæði HC yfir sellófanhimnu var hægast þegar okt-
anóllag eða oktanólbleyttur filter voru undir sellófanhimnunni,
en 2 ml oktanóllag hægði meira á flæðinu en oktanólbleyttur filter
eingöngu. Flæði HC virðist minnka í réttu hlutfalli við þykkt okt-
anóllagsins, en einnig varð töluverð söfnun HC í oktanóllaginu og
jókst söfnunin með þykkt lagsins.
Ályktanir: Kollódíum/oktanólhimnur á sellófani lýsa vel óvirkum
flutningi lyfja yfir lífrænar himnur.
V 92 Rannsóknir á stofnum Streptococcus mutans frá ein-
staklingum með og án tannátu
W. Peter Holbrook1, Margrét O. Magnúsdóttir1, Jingping Ge2, Zhiyun
Chen2, R. L. Gregory2
Hannlæknadeild HÍ, 2Indiana University, School of Dentistry, Indianapolis,
USA
phol@hi.is
Inngangur: Streptococcus mutans stofnar úr einstaklingum
með og án tannátu bindast mismunandi fast við apatite og losa
mismikið kalk úr því í rækt. Markmið þessarar rannsóknar var að
meta mismun í sýkiþáttum meðal þessara stofna.
Efniviður og aðferðir: Bacteriocin-lík virkni 16 klínískra Strep.
mutans stofna frá einstaklingum með tannskemmdir (CA stofn-
ar) og án tannskemmda (CF stofnar) var rannsökuð með stungu-
sáningu hvers stofns í „pour-plates“ sáningar sem hver innihélt
einn af öllum hinum 15 stofnunum, og að auki 25 rannsóknastofu-
stofna af streptókokkum, pneumókokkum, stafýlókokkum og
mjólkursýrubakteríum úr munni.
Niðurstöður: Þó CA stofnarnir sýndu meiri bacteriocin-líka
virkni gegn öðrum Streptococcus mutans (3,4 vs, 1,2 stofnar;
p<0,01) höfðu CF stofnarnir meiri hindrandi áhrif á aðrar munn-
holsbakteríur (88/126 vs. 59/126 próf; p<0,001). Á rafeindasmá-
sjármyndum af neikvætt Iituðum bakteríum sást „fuzzy coat“.
Ónæmislitun með gullmerktum crude fimbriu mótefnum var
notuð til að meta mun á fimbrium CA of CF stofna. Þrátt fyrir
mikinn breytileika milli stofna sást skýr leitni í átt að þykkari
„fuzzy coat“ á CF stofnunum, þó munurinn reyndist ekki vera
marktækur (p=0,057). Þetta ytra lag á nær öllum stofnunum batt
gull en enginn munur sást milli CA og Cf stofnanna.
Ályktanir: Greinilegur útlits- og hegðunarmunur virðist vera
milli CF og CA stofna Strep. mutans, en hvernig þessi munur
kemur fram í mismunandi tannátu virkni þessara stofna er, enn
sem komið er, óljóst.
Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90 103