Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Blaðsíða 43

LÝÐRÆÐI
153
ræðiskröfum þeirra ósjaldan svarað með vélbyssuhríð og flugvéla-
sprengjum.
*
Eitt af því, sem hinu borgaralega lýðræðisþjóðfélagi er talið til
höfuðdyggða, er það, að þar þekkist ekki valdbeiting eða ofbeldi
(auðvitað að undanteknu því ofbeldi, sem andstæðingar stéttaþjóð-
félagsins eru sagðir beita), heldur sé málum yfirleitt ráðið til lykta
með frjálsu samkomulagi þjóðfélagsþegnanna.
Jafnvel þó að hér sé eingöngu átt við líkamlegt ofbeldi, er þessi
staðhæfing vitanlega ekki rétt. Yfirstétt borgaralýðræðislandanna
hefur að jafnaði ekki skirrzt við, ef nauðsyn hefur þótt til bera, að
beita aðferðum hins likamlega ofbeldis, eins og til dæmis þá er vopn-
að lið hers eða lögreglu er sent til árásar á verkfallsmenn, verka-
menn á kröfugöngu og svo framvegis, en slíkt hefur komið fyrir eigi
sjaldan á síðustu áratugum, jafnvel í fyrirmyndar borgaralýðræðis-
löndum eins og Bandaríkjum Norður-Ameríku eða Weimarlýðveld-
inu þýzka. Þó er því ekki að neita, að þess konar valdbeiting verður
æ sjaldgæfari, eftir því sem verklýðshreyfing eflist og almennings-
álit verður henni andvígara, og vissulega getur verið um að ræða
ósvikið borgaralýðræðisþjóðfélag, þar sem aldrei kæmi til þess, að
beinu líkamlegu ofbeldi væri beitt í stjórnmálabaráttunni.
Sérstöku máli gegnir reyndar um stjórnarhætti hinnar lýðræðis-
sinnuðu borgarastéttar í nýlendum sínum, því að þar mundi hún
yfirleitt ekki geta ríkt deginum lengur, ef hún hefði ekki vopnavald
sitt og önnur þvíumlík ofbeldistæki við að styðjast. Einna gleggstan
vitnisburð um framferði vestrænna lýðræðissinna gagnvart nýlendu-
þjóðum má um þessar mundir sjá í Indónesíu, þar sem Bretar gerðu
fyrir fáum vikum, svo að einungis eitt dæmi sé nefnt, loftárás á
útvarpsstöð eina, sem rekið hafði magnaðan áróður gegn þeim,
eins og eitt Reykjavíkurblaðanna komst að orði og virtist þykja
sjálfsögð lýðræðisaðferð. En vitanlega verður borgaralýðræðið að
taka á sinn reikning það ofbeldi, sem fulltrúar þess fremja gagnvart
öðrum þjóðum ekki síður en það, sem þeir kunna að fremja gagn-
vart sinni eigin þjóð.
Þó að segja megi, að lýðræðisborgarastétt nútímans geti að jafn-
aði komizt af án þess að beita líkamlegu ofbeldi í stjórmálabarátt-