Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Blaðsíða 116

226
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
frv. Þó aS þessi frásagnarháttur eigi sína kosti í smábarnafræðslu,
getur hann til lengdar orðið dálítið þreytandi fyrir fullorðið fólk.
Sá heimur, þar sem Skáld þetta dvelur, virðist vera ofar jafn
smásmugulegum staðreyndum og t. d. tölum. Ó. J. S. tvöfaldar hik-
laust sænska herinn og gerir hann að „milljón manna her“. Það
þýðir líklega ekkert að mótmæla þessu. Hafi Skáldið sagt það, er
það auðvitað satt. Svíar verða bara að hneigja sig og segja lakk
fyrir þá liðveizlu, sem Ó. J. S. færir þeim af svo göfugri rausn.
Ég veit ekki, hvort það er óheiðarlegur maður eða heimskingi,
sem getur sett eftirfarandi orð á hvítan pappír: „Við skulum sleppa
þeim grunsemdum, að sænskar vélbyssur hafi stundum slæðzt með
kúlulegusendingunum, áður en verðgildi marksins tók að falla“.
Það var ef lil vill hægt að hýsa þessháttar grunsemdir um það leyti,
þegar Ó. J. S. „var staddur í New York veturinn 1944 og las næst-
um því daglega einkar fróðlegar greinar í bandarískum blöðum
um viðskipti Svía og Þjóðverja, þar sem kúlulegusölunni voru gerð
ítarleg skil.“ En vill Ó. J. S. virkilega nú — árið 1946 — reyna að
troða þvílíkum samsetningi í íslenzka alþýðu? Ef þessar grun-
semdir hefðu átt við rök að styðjast, væru þær nú ekki lengur
grunsemdir heldur staðreyndir. Hefðu Bandamenn fundið sænskar
vélbyssur hjá hinum sigraða nazistaher, hefði heimurinn vissulega
vitað það í dag. Ef orð Ó. J. S. stafa ekki af næstum því glæpsam-
legri heimsku, hljóta þau að fela í sér takmarkalausa fyrirlitningu
á dómgreind íslenzkra lesenda.
Ó. J. S. metur auðsjáanlega amerísk blöð mikils, enda íslenzkum
almenningi vel kunnugt, að sannleiksást bandarískra blaðamanna
er hafin yfir allar efasemdir og greinar þeirra jafnan á óhagganleg-
um staðreyndum byggðar. En því miður hefur Skáldið orðið tölu-
vert á eftir tímanum með kúlulegur sínar. Ég efast ekki um, að
Bandaríkjamenn líti nú — þegar stríðsæsingar eru að verulegu leyti
lijá liðnar og róleg íhugun hefur aftur látið til sín taka — á hinn
stórkostlega villandi kúluleguáróður sinn sem lítt heiðrandi afrek
og sæju helzt, að menn gleymdu honum sem fijótast.
Ó. J. S. reynir af miklu kappi að leiða rök að því, að Svíar séu
samvizkulausir stríðsgróðamenn. Að vísu hefur aldrei hvarflað að
Skáldinu, að sænskt alþýðufólk hafi á þessum árum „kært sig um