Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Blaðsíða 127

UMSAGNIR UM BÆKUR
237
postulínsdrasl að tíma ekki að sjá af fé til að auka menningu sína og bæta
smekk sinn.
Væntanlega mun engum útgefanda þykja gengið á hlut sinn þó sagt sé að
Helgafell hafi forustu um myndarskap í bókagerð. Utgáfur þess forlags eru
yfirleitt með menningarbrag, og er skemmst að minnast hinnar gagnmerku út-
gáfu á verkunt Þorgils Gjallanda sem út kom á seinasta ári. Hér mun aðeins
verða minnst örfáum orðum á þrjár viðhafnarútgáfur Helgafells frá síðasta
ári, Brennunjálssögu, Ljóðmæli Jónasar Hallgrímssonar og Ljóðmæli Stefáns
frá Hvítadal.
Arið 1944 hóf Helgafell útgáfu sína af íslenzkum fornritum með Heirns-
kringlu. Þótt undarlegt megi virðast var það fyrsta heildarútgáfa þess rits sem
prentuð hefur verið hér á landi og í alla staði hin glæsilegasta. Var hún skreytt
hinum frægu myndum norskra listamanna sem kunnar eru af norskum og
hrezkum útgáfum. I fyrra hélt útgáfan áfram með Brennunjálssögu í útgáfu
Halldórs Kiljans Laxness. Sú útgáfa má vera oss Islendingum enn meira gleði-
efni en útgáfa Heimskringlu, vegna þess að þar gafst íslenzkum listamönnum
í fyrsta sinn kostur á að prýða fornritaútgáfu með teikningum úr efni sögunn-
ar. En fornrit vor og þjóðsögur hljóta að geta gefið listamönnum vorum óþrot-
leg viðfangsefni. Mvndir þeirra Þorvaldar Skúlasonar og Gunnlaugs Schevings
eru margar stórbrotin og áhrifarík listaverk, en Snorri Arinbjarnar liefur því
miður ekki haft eins góð tök á viðfangsefninu. Auk teikninga listamannanna
er bókin skreytt af Ásgeiri Júlíussyni, og allur frágangur hennar og band er
með þeim ágætum, að fegurri bók mun ekki hafa verið gefin út á Islandi.
Hver sá sem les þessa útgáfu Brennunjálssögu ætti að rifja upp fyrir sér hinar
grátbroslegu deilur um stafsetningu fornrita. Það má segja að þessi útgáfa sé
lokaröksemd í þeirri deilu, röksemd sem ekki er hægt að svara. Eftir nokkur
ár mun enginn ætla sér þá dul að hjóða íslenzkum almenningi fornritaútgáfu
sem ekki er gefin út sem bókmenntir og með stafsetningu þeirri sem nú tíðkast.
Helgafell minntist hundrað ára dánarafmælis Jónasar Hallgrímssonar með
skrautlegri útgáfu af Ijóðum hans. Ekkert virðist hafa verið til sparað að gera
ytra útlit hennar sem glæsilegast, en þó finnst mér hún ekki eins smekkleg og
útgáfa Brennunjálssögu. Hún er í heldur stærra broti, en þótt hið viðamikla
brot fari Brennunjálssögu vel fer það ljóðum Jónasar miður. Ég mundi hafa
kosið mér ljóð hans í léttri, lipurri útgáfu. En skreyting bókarinnar er með
miklum ágætum og smáteikningar Jóns Engilberts þýðar og Ijúfar, í anda
Jónasar Hallgrímssonar. Ank þess hefur verið tilkynnt að von sé á litmyndum
í bókina, og segja þeir sem þær hafa séð að þær muni verða mikil bókarprýði.
Tómas Guðmundsson hefur skrifað formála um Jónas og búið ljóðin undir
prentun. Formálinn er skrifaður af glæsilegri íþrótt og skáldlegum tilþrifum.
Áhrifamikil er lýsingin á síðustu stundum Jónasar, en hún hefur því miður
reynzt byggð á sandi. Gunnlaugur Claessen hefur sýnt frarn á það með óyggj-
andi rökum í merkri grein í 3.—4. hefti Heilbrigðs lífs 1945 að andlát Jónasar
hafi ekki borið að höndum á eins rómantískan og hetjulegan hátt og lýst hefur