Tímarit Máls og menningar - 01.12.1954, Side 50

240
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Kynþáttarhugtakið
Þegar við reynum að skipta mannkyninu í aðgreinda kynþætti, mæt-
um við strax erfiðum vandamálum. Á hvaða eiginleika eða eiginleikum
eigum við að byggja slíka skiptingu?
Menn hafa reynt að miða við ýmsa eiginleika. Bezt þekkt mun vera
skipting í kynþætti eftir lit húðarinnar. Við höfum þá hvítan kynþátt,
svartan, gulan o. s. frv.
Annar eiginleiki, sem menn hafa reynt að grundvalla kynþáttaskipt-
ingu á, er gerð og hlutföll andlits- og höfuðbeina, einkum þá hlutfallið
milli höfuðlengdar og höfuðbreiddar. Flestir munu hafa heyrt talað um
langhöfða og stutthöfða í þessu sambandi.
Meðal annarra eiginleika, sem mikið hefur verið stuðzt við, má nefna
augnalit; háralit; gerð hársins, hvort það er slétt eða hrokkið; líkams-
stærð og vaxtarlag.
Það hefur enn fremur verið reynt að greina milli kynþátta með því að
skipta eftir blóðflokkum og mismun á starfsemi lokaðra kirtla.
Sameiginlegt öllum tilraunum til að skipta mannkyninu í kynþætti er
það, að skiptingin verður að grundvallast á líffœrafrœðUegum eigin-
leika, sem er arfgengur. Allar þær skiptingar, sem víkj a frá þessari reglu,
geta ekki verið skiptingar í kynþætti. Sé eiginleiki sá, sem skiptingin er
byggð á, ekki arfgengur, þyrftu börn ekki að vera af sama kynþætti og
foreldrar þeirra, og sami maðurinn gæti þá tilheyrt mismunandi kynþátt-
um á ýmsum tímabilum ævi sinnar.
Margir þeirra, sem hafa reynt að skipta fólki í kynþætti, hafa ekki gert
sér þetta einfalda grundvallaratriði ljóst, en hafa ruglað kynþáttaskipt-
ingu saman við skiptingu í þjóðir, sem er félagsleg og hagfræðileg skipt-
ing, eða þeir hafa ruglað saman kynþáttum og tungumálum. Við getum
skipt fólki í hópa eftir því hvaða tungumál það talar, og t. d. greint þá,
sem tala germönsk mál, frá þeim, sem tala semítisk mál, en þá er mikil-
vægt að gera sér ljóst, að þetta kemur kynþáttagreiningu alls ekkert
við. Þeir sem tala tungumál af ólíkum uppruna, geta að sjálfsögðu ver-
ið af ólíkum kynþáttum, en þeir þurfa ekki að vera það. Mjög vel þekkt-
ur ruglingur af þessu tagi er kenningin um aría sem sérstakan kynþátt.
Orðið arískur var upprunalega notað af enskum málfræðingi, sem fékkst