Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Page 69

Erlend tímarit
SVERTINGJAR OG HVÍTIR MENN í BANDARÍKJUNUM
Bandaríski rithöfundurinn John Stein-
beck skrifaði í sumar örstutta hugleið-
ingu í tímaritið Saturday Review um sam-
búð negra og hvítra manna í Bandaríkjun-
um. Greinarkorn þetta varpar ljósi á eina
hlið þessa margþætta vandamáls og er vel
þess virði að það komi fyrir augu íslenzkra
lesenda.
„Mér er það sífellt undrunarefni," skrif-
ar Steinbeck, „hve mikils við ætlumst til af
negrunum. Enginn kynþáttur hefur nokkru
sinni sýnt öðrum kynþætti svo margvíslegan
vott þess hve mikið álit hann hefur á hon-
um. Við ætlumst til þess að negrarnir séu
skynsamari en við, umburðarlyndari, hug-
djarfari og gæddir meiri sjálfsvirðingu og
sjálfsstjórn en við. Við krefjumst þess jafn-
vel að þeir hafi meiri hæfileika en við.
Negri verður að vera gæddur tífalt meiri
hæfileikum en hvítur maður til þess að
hljóta sömu viðurkenningu. Við ætlumst
til þess að negrarnir sýni meira þolgæði en
við í íþróttum, meira hugrekki í ósigri,
næmara skyn á hljóðfall og meiri fjölhæfni
í músik og dansi, meira vald á tilfinningum
sínum á leiksviði. Við ætlumst til þess að
þeir hlýði hegðunarreglum sem við höfum
að háði og spotti, séu kurteisari, háttprúð-
ari, stoltari og staðfastari en við. í stuttu
máli: jafnframt því sem við höldum því
fram í orði að negramir séu okkur óæðri,
sýnum við í verki þá sannfæringu okkar að
negramir séu okkur fremri á mörgum svið-
um, jafnvel á þei'm sviðum sem talið er að
við höfum verið þjálfaðir og agaðir, en
þeir ekki.
Ég skal nefna nokkur dæmi.
I stríðinu um strætisvagnana í Alabama
treystum við því að negrarnir gripu ekki til
ofbeldis — og til þess kom heldur ekki.
Hvítir menn einir beittu ofbeldi þar.
A götum úti ætlumst við til kurteisi af
negrunum, jafnvel þegar við erum dónaleg-
ir og hrokafullir.
Við vitum að á hnefaleikapallinum virðir
negrinn allar leikreglur og kvartar ekki
undan úrskurði dómara.
Við vissum að í Little Rock mundi
hrottaskapur einungis eiga upptök sín með-
al hvítra manna.
Lengi vel vildu hvítir menn ekki heyja
keppni við negra af ótta við að tapa. Sagt
var að þeir hefðu að eðlisfari samhæfðara
vöðvakerfi og skjótari taugaviðbrögð en
hvítir menn.
Ef til kynþáttaárekstra kemur treystum
við því að negrarnir eigi ekki frumkvæðið,
geri ekki árásir að næturlagi eða kveiki í
sprengjum — og þetta traust okkar er byggt
á langri reynslu.
Við ætlumst til þess að negrar séu geð-
góðir og sýni sjálfstjóm á hverju sem velt-
ur.
En fyrst og fremst ætlumst við til þess að
403