Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Page 75

UMSAGNIR UM BÆKUR
miklu þolanlegri í íslenzku en t. d. Aage
(sem er raunar ekki annað en danska mynd-
in af Áki, og hefði mátt geta þess), Árelíus,
Brúnó, Jónadab, Thorolf, Concordia, Georg-
ína, Kristensa, Milly og Vinvelína. Og ekki
sé eg að nöfnin Hermann, Eggert, svo að
dæmi séu nefnd, eigi meiri rétt á sér en
íslenzkuleg heiti úr heilagri ritningu, eins
og Eva, Marta, ísak, Sara. Heiti Adams
ættföður er hins vegar ekki íslenzkulegt,
sökum óeðlilegrar stöðu d og endingarleys-
is; það er þó ekki verra en kvennanöfnin
Mábil og Marsibil, er höf. virðist taka góð
og gild. En kona Adams bar miklu íslenzku-
legra heiti, og virðist ekki ástæða til að
amast við því, þótt höf. telji það með að-
skotanöfnum og þar með ónothæft.
Meginhluti bókarinnar, eða 181 blaðsíða
af 229, er skrá um góð mannanöfn, er tíðk-
ast eða tíðkazt hafa í íslenzku. Nokkuð er
þar með af nýmyndunum sem höf. bendir á
og væru í fullu samræmi við nafngiftavenj-
ur tungunnar. Mér telst við skjóta athugun
að þama séu nær 1200 karlanöfn og um
750 kvennanöfn.
Þessi skrá er allítarleg, en eitthvað mun
þó vanta af nöfnum sem tíðkazt hafa í ís-
lenzku. Ég sakna þar t. d. nafnsins Skamm-
beinn, sem til er í ömefnum (Skammbeins-
staðir, sem raunar em ekki nefndir í Land-
námu), einnig Rúnar (líklega nýnefni),
Erla, Nína, Rós, Sigurpáll. Hvorki þar né
annars staðar em nöfnin Frímann, Daníel,
ekki heldur Sigurmundur.
Þess var áðan getið að miklu æskilegra
hefði verið að skýra viðliði mannanafna
merkingarlega. Eðlilegt hefði og verið að
raða þeim innan um nöfnin í aðalskránni,
skýra þar merkingu þeirra og telja upp
dæmi um notkun hvers liðar, líkt og höf.
gerir t. d. við kvenmannsnafnið Fríður. Þá
er einnig vafamál hvort ekki hefði verið
réttara að dreifa um aðalskrána þeim að-
skotanöfnum sem einhver tengsl eiga við
íslenzk nöfn með leiðbeiningum um hvaða
nöfn eðlilegast sé að nota í þeirra stað, svo
sem Róbert — Hróbjartur, Olga — Helga.
Eins og efni bókarinnar er skipað niður,
getur vafizt fyrir fólki að finna hvað höf.
hefur að segja um eitthvert ákveðið nafn.
Það væri síður ef fleiri nöfn væru í aðal-
röðinni.
I skránni hefði einnig verið næsta þarf-
legt að hafa með leiðbeiningar um heyg-
ingu vandasamari nafna. Mér koma í hug
nöfn eins og Ósk, Ögn (mörgum þykir óhóf
að beygja heiti þeirra), einnig Unnur
(margsinnis rangbeygt), Ýr (enginn beygir
það nema af lærdómi). Höf. getur um forna
beygingu nafnsins Þyri. Þá hefði ekki verið
úr vegi að minna á að þágufallið af Egill
getur verið Egli — og er svo í fornu máli
—, en margir eru haldnir þeirri hjátrú að
það geti ekki verið annað en Agli. Þess er
getið í karlanöfnunum að Svafar og Svavar
sé jafnrétt, en hins vegar er aðeins sýnd
myndin Svava í kvennanöfnunum.
Ekkert af þessu sem eg hef drepið á
hefði stækkað bókina til muna né aukið
verulega vinnu við samningu hennar, þó að
það hefði verið tekið með. Hins vegar vant-
ar þama einnig kafla sem raunar hefði
verið allverulegt verk að semja, en það er
greinargerð um afleiðslu nafna, rækilegri
leiðbeiningar hvernig setja megi saman
nöfn svo vel fari og draga eitt nafn af öðru.
Margt af því tagi hefði verið eðlilegt að
hafa með nöfnunum í aðalskránni. Við nöfn
eins og Árni og Bjami hefði verið gott að
vísa til samsetningarliða eins og Arn- (í
karla- og kvennanöfnum) og -bera (í
kvennanöfnum). Allt slíkt hefði aukið gildi
bókarinnar.
Gaman hefði verið að því ef höf. hefði
tekið með á einum stað stutta skrá um það
hvaða nöfn voru útbreiddust árið 1910, en
yngri skrár voru ekki til er bókin var samin.
Höf. verður því ekki með réttu ásakaður
409