Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Qupperneq 20

Tímarit Máls og menningar
og sé helmíngurinn af fénu hrútar, en ættliöarýrnun („skyldleikahjónabönd",
ahnenverlust), sem einlægt er ókunn stærð, ekki dregin frá, þá nemur sá
einstaklíngafjöldi 256.000 fjár sem kemur útaf einu pari á 30 árum. Sá
sægur fjár sem kominn væri í eyarnar á þrjátíu árum út af einni á mundi
gera orð Dicuils sennileg um að Færeyar hefðu verið fullar með aragrúa
sauðfjár þegar sjófarendur hans komu þar að óbygðu landi; og réttlæta
um leið nafnið Færeyar í merkíngunni fjáreyar sem norrænir menn völdu
eyunum þegar þeir settust þar að nokkru síðar.
Hinsvegar er hvergi stafur fyrir því að á íslandi hafi papar eða norrænir
og keltneskir landnámsmenn rekist á sauðfé þegar þeir komu hér að landi.
Otrúlegt að Ara væru ókunn munnmæli eða minni um slíkt, ef lifað hefðu.
Honum hefur sjálfum þótt það ekki Iíldegt, því hann nefnir aðeins þesskonar
minjar um papa sem eitthvert vit er í að telja — dettur mér þó ekki í hug
að halda því fram að Ari eða nokkur þálifandi maður á íslandi hafi vitað
uppá víst hvað papar skildu hér eftir 250 árum áður, eða hvort þeir skildu
nokkuð eftir.
(Um bagal í merkingunni cruciarius, eitt tignarmerki biskupa, sem Ari
nefnir meðal minja um papa, hef ég einhverntíma gert þá athugasemd að hér
muni eitthvað hafa farið á milli mála hjá karli. Við nákvæmari lestur írskrar
múnklífissögu (t. d. Irish Monasticism eftir John Ryan S. J.) sé ég nú það
sem mér hafði skotist yfir áður, að jafnframt því sem írskum múnkum bar
að gánga berfættum og hálfnöktum hverju sem viðraði, var þeim gert að
skyldu að bera gaunguprik, baculum, og það hlýtur Ari að hafa vitað, því
auðvitað hefur honum ekki dottið í hug fremur en okkur að hér hafi verið
írskir biskupar.)
Vel má vera að papar eða einhverjir aðrir menn hafi flutl rollu til Færeya,
en um stórgripi er ekki getið í bók Dicuils þegar rætt er um hvað sjófarendur
fundu þar á hinu getgátubundna ári 795. Ekki er mjög líklegt að mjólkur-
peníngur hafi verið í farángri heilagra manna er leituðu harðræða í útskerj-
um af ástarsökum við Krist. Jafnvel heimafyrir, hjá þeim múnkum er lifðu
lífi senóbíta einsog áður er lýst, þá heyrir mjólkurdrykkja undir fyrirboðnar
holdslystir. Þeir sem í þjóðminjasafni Dýflinnar hafa leitt augum írskar
flatbytnur, nákvæmlega gerðar eftir hinum fornu, og reyndar hafðar til
skamms tíma í förum milli lands og eya á Suðurírlandi, munu ekki heldur
hafa glæstar hugmyndir um þessa farkosti til stórgripaflutníngs um úthöfin.
Á þeim dögum sem papar voru á íslandi, sem og á fyrstum áratugum land-
náms, hefur hér ægt saman miklum mannfagnaði fugls og fisks, auk sjávar-
130