Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Page 45

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Page 45
„I túninu heima “ var arbeiteraristokrati eftir marxistaskilgreiníngi". Efnahagsleg afkoma þessa fólks var með öðrum orðum góð. Hinsvegar mundi það á Islandi ekki „hafa flokkast undir annað en vinnulýð, með öllu fákunnandi og bóklausan, og óhugsandi að finna heima, jafnvel í afskektum fjalldölum“ (U 63-64). Laxness tekur djúpt í árinni, einsog að vanda, og hreinræktar andstæðurnar. En vafalaust er talsverður sannleikskjarni í þessu. A „stórheimilinu“ í Laxnesi hefur drengurinn fyrst mætt íslenskri erfðamenningu hjá fólki sínu. Laxness hefur stundum áður minnst á móðurömmu sína, Guðnýju Klængsdóttur. En nú dregur hann upp dálítið fyllri mynd af þessari öldruðu konu sem átti svo mikinn þátt í uppeldi hans. Hún var sem sagt náma af gömlum kveðskap sem drengurinn drakk í sig. Skoðanir hennar á hlutunum voru yfirleitt ákveðnar, þó að hún hefði litla löngun til að þrengja þeim upp á aðra. Einu sinni þegar hún kemur að Halldóri þar sem hann er að lesa í Biblíunni, segir hún um leið og hún gengur framhjá: „Það er nú ekki alt satt sem í henni stendur, Biflíunni þeirri arna. (T 115—16) Trú hennar á öllum nýmælum í daglegu lífi var takmörkuð. Hún var til dæmis „móthverf magaríni og hafði fyrir því rök sem hún aldrei vék frá: magarín ku vera búið til úr feiti af rottum. Aldrei orð um magarín frammyfir þetta“. (116) Þegar sími kom að Laxnesi féllst hún aldrei á „að berja augum þetta tól, sem í hennar orðabók heyrði undir fjölmúlavíl“: Ojæa, er þetta ekki bara eitthvað úr símanum, var hún vön að segja ef einhver stórfrétt kom upp. Sama máli gegndi um vatnsleiðslu uppí- mót, hún stóð fast á því að í hennar úngdæmi hefði vatn aðeins runnið niðrímóti, og svo hefði verið frá landnámstíð; og þó galdrar hafi stundum komið fyrir í fornsögum, voru þeir aldrei í því fólgnir að láta vatn renna uppímóti. (120-21) „Það er víst þetta sem kallað er að vera íhaldssamur í skoðunum", segir höfundurinn. En hann fer ekki í launkofa með að hann geti að sínu leyti verið eins andhverfur nýjungum tímans og amma hans forðum: „Mætti ég undirritaður bæta því við að ég léti heldur setja mig í fángelsi uppá vatn og brauð í mánuð en taka við skyldufræðslu í tölvutækni ellegar hlusta á útskýríngar á spútnikum og öðrum geimferðaviðbjóði.“ (121) 163
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.