Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Síða 128

Tímarit Máls og menningar
og höggormstönnin spýtti eitri
í óvarið hjarta þitt
Matthías finnur sárt til þess hvað orð
eru máttlaus þegar við stöndum frammi
fyrir myrkri dauðans, en þó finnst hon-
um að John Lennon hafi ekki til einskis
barist. Hann gerði uppreisn gegn gervi-
mennskunni, gegn „ódrepandi gervilífi
úr óslítandi gerviefni í kvíðalausum
gerviheimi“, hrópaði Nei, „og plastbros-
ið varð titrandi tár á vanga“ (197):
Og það varð ást
og það varð tilfinning
og það varð friður
og það varð Guð
Ef við berjumst fyrir lífinu eins og
hann, gætum þess að lifa því í alvöru en
ekki pla(s)ti, þá heldur það áfram þótt
við deyjum. Dauðinn verður eðlilegur
hluti af lífinu (197);
sáð er dauðlegu
en upp rís ódauðlegt
sáð er í veikleika
en upp rís í styrkleika . . .
og nýr dagur gægist
yfir fjallsbrúnina
nýr dagur þrátt fyrir allt
Silja Aðalsteinsdóttir
LÍF Á ÚTSÖLUPRÍSUM
Pólitískar heimildarbókmenntir ruddu
sér til rúms í róttæknibylgjunni í
Evrópu um og eftir 1968. Slíkar bók-
menntir voru hugsaðar sem mótvægi
við borgaralega fjölmiðla, — í þeim var
fjallað um efni sem ekki höfðu átt upp á
pallborðið á hefðbundnum opinberum
vettvangi og þar heyrðust raddir þjóðfé-
lagshópa sem ekki höfðu áður náð eyr-
um fólks. Oft gerðu þessi verk bók-
246
menntagagnrýnendum erfitt fyrir, þar
sem þau riðluðu flokkun þeirra í skáld-
verk og ekki-skáldverk og settu
hefðbundnum bókmenntagreinum ný
markmið. Gúnther Wallraff skrifaði
fréttafrásagnir um aðbúnað verkafólks á
vinnustöðum í þýska sam-
bandslýðveldinu; landar hans Hans
Magnus Enzensberger og Peter Weiss
skrifuðu báðir n.k. leikgerðir, annar
uppúr yfirheyrslum yfir þátttakendum í
Svínaflóaárásinni á Kúbu, hinn eftir
réttarhöldum yfir stríðsglæpamönnum
nasista; Daninn Jacob Holdt sagði frá
skuggahliðum í bandarísku þjóðlífi í
máli og myndum og Sara Lidman
fjallaði um námuverkamenn í Norður-
Svíþjóð.
Hér á landi eru fá dæmi slíkra
bókmennta. Þó má minna á umfjöllun
Stefáns Unnsteinssonar um íslenskt
réttarfar í bókinni um Sævar Cicielski,
Stattu þig drengur. Og nýlega kom út
bók Ingu Huldar Hákonardóttur,
Hélstu að lífið vœri svona? (Iðunn,
1981), sem tilheyrir þessum flokki og
hefur að geyma viðtöl við íslenskar
verkakonur. Það hefur verið heldur
hljótt um málefni þessa þjóðfélagshóps í
fjölmiðlum og það er einn tilgangur
bókarinnar að rjúfa þá þögn. Inga
Huld, sem er reyndur blaðamaður,
skrifar í inngangi sínum að það hafi
verið umskipti fyrir sig „að leita uppi
konur, sem unnu myrkranna á milli og
höfðu samt varla í sig né á, fengu litlu
sem engu ráðið um eigin kjör og gerðu
aldrei neitt, sem þótti í fjölmiðla
færandi." (bls. 7).
Sú veröld sem bókin kynnir okkur
skiptist í tvennt: vinnustað og heimili.
Höfundur hittir viðmælendur sína fyrir
annaðhvort á vélvæddum vinnustöðum
eða á fátæklegum heimilum þeirra, sem
j