Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 90

Gísli Brynjúlfsson
Bréf til móður
Gísli Gíslason, eða Gísli Brynjúlfsson eins og hann kaus að nefna sig, var sonur séra
Gísla Brynjúlfssonar á Hólmum og Guðrúnar Stefánsdóttur Thorarensen amt-
manns á Möðruvöllum. Gísli yngri fæddist 3. september 1827 á Ketilsstöðum á
Völlum nokkru eftir að faðir hans drukknaði. Fyrstu æviárin var hann ýmist þar eða
í Eydölum ásamt móður sinni hjá skyldfólki sínu, uns mæðginin fluttust sumarið
1831 að Enni á Höfðaströnd til Lárusar tvíburabróður Guðrúnar. Þaðan lá leiðin til
Reykjavíkur árið 1835. Þau áttu heima í Landakoti í næsta nágrenni við Helga G.
Thordersen dómkirkjuprest og Ragnheiði Stefánsdóttur Stephensen konu hans.
Gísli Brynjúlfsson hóf nám í Bessastaðaskóla haustið 1841. Hann var einkar fríður
unglingur, afburða námsmaður og andlega bráðþroska, en smár vexti og því kallaður
Gísli litli. Ingibjörg matráðskona á Bessastöðum sagði að hann væri „afbragð flestra
unglinga, gáfur þær bestu, breytni og hjartalag eins og eg get ímyndað mér mann-
eskju í sakleysisins standi“. Á skólaárum Gísla tókust ástir með honum og Ástríði
Helgadóttur í Landakoti. Hann lýsir þessum æskuástum einkar fagurlega í bréfum
til Gríms Thomsens, en með þeim tókst mikil vinátta á skólaárum Gísla.
Gísli Brynjúlfsson brautskráðist vorið 1845 úr Bessastaðaskóla með ágætisein-
kunn og sigldi til Hafnar á áliðnu sumri til að stunda þar háskólanám. Helgi G.
Thordersen sigldi til Hafnar á útmánuðum 1846 til at taka biskupsvígslu og Ástríður
dóttir hans og heitkona Gísla með honum. Fátt er vitað um endurfundi þeirra þetta
vor, en ljóst er að Gísli bar ekki lengur sama hug til hennar og áður. Vorið 1847 sigldi
hann heim til íslands og sleit trúlofun þeirra og tók móður sína með sér til Hafnar,
þar sem bæði áttu síðan heima til dánardægurs.
Aðalgeir Kristjánsson
Kaupmannahöfn 15dajúlí 1846.
Elskulega móðir mín góð!
Þrjú bréf er eg nú búinn að fá frá þér síðan eg seinast skrifaði þér, og heyri
eg á öllum að þér hálf mislíkar að fá ekki bréf frá mér, en eg vona þú nú sért
búin að fýrirgefa mér, því þú hefur getað séð á bréfi því sem eg sendi þér með
Siemsen að það var ekki mér að kenna þó þau skipin sem eg skrifaði með
yrðu seinni en hin sem þó fóru um sama leyti, en illa féll mér samt að
Siemsensskipið skyldi ei vera komið áður en þú skrifaðir að minnsta kosti
eitt af bréfunum. Nú ert þú þá flutt úr gamla bænum og þú segist halda þú
88
TMM 1997:2