Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 33

SKÁLDSAGA SKIPTIR UM RÍKISFANG
göngu sem listræna blekkingu, sem þátt í frásagnaraðferð hennar. f raun má
segja að hefðbundinni boðskiptakeðju þýðinga sé hér ruglað. Ef við gerðum
ráð fyrir því að um venjulega þýðingu væri að ræða og sögumaðurinn
endurskrifaði handritið myndi boðskiptakeðjan, eins og lesandinn skynjar
hana, líta þannig út:15
Pétur > sögumaður > höfundur > texti > lesandi = þýðandi > texti > lesandi
(fslenska)(íslenska) (íslenska) (íslenska) (íslenska) (enska) (enska) (enska)
í Absolution er hins vegar lestri þýðandans og skrifum haganlega komið
fyrir inni í textanum, þannig að boðskiptakeðjan verður líkari því sem hún
er í frumsömdu skáldverki, en þýðingin verður hluti af frásagnartækni, og
því klassíska bragði að láta sögumann í rammafrásögn vinna úr gömlum
pappírum:
Pétur > sögumaður/þýðandi > höfundur > texti > lesandi
(íslenska) (enska) (enska) (enska) (enska)
Þetta verður því boðskiptakeðja Absolution, og þýðingin á texta Péturs
verður einn af atburðum skáldsögunnar, en liggur ekki utan hennar. Þarna
er verið að gera það sama og á kápu og titilblaði, unnið er gegn því að sagan
fái stöðu þýðingar í bókmenntakerfinu, en þetta er í raun öflugri aðferð en
sú að láta þýðandans ógetið, því hér er eins og áður sagði listræn blekking
notuð til að koma því á framfæri að sagan sé rituð á ensku.
í fyrri skáletraða kaflanum felst einnig önnur breyting sem skýrist að
mínu mati af endurritun sögunnnar inn í bandarískt bókmenntakerfi. Það
verður nefnilega mjög forvitnileg breyting á sögumanninum/þýðandanum
við það að flytjast yfir í enskan texta. Hér fýlgja nokkur ítarleg dæmi, enda
fullyrðingin sem þeim er ætlað að styðja í stærra lagi:
Nú líður að því að ég ljúki þessu
verki. Og samt er ég engu nær um
hvers vegna ég tók mér það fyrir
hendur, óbeðinn og í leyfisleysi. Ég
hef ekki breytt mörgu á blöðunum,
fellt að vísu úr tvítekningar og þrí-
tekningar, þar sem þær hafa skorið í
augu og reynt að samræma frásögn-
ina eftir mætti. Þar að auki hef ég
leyft mér að snúa þeim setningum á
íslensku sem Pétur hefur skrifað á
As 1 approach the end of this task I
set for my self, I am still no nearer to
understanding why I undertook it,
unrequested, unauthorized. I have
not changed the tone of the original,
though I have tried to harmonize the
account as best I could. Sometimes I
feel that Peterson’s words might just
as easily have flowed from my own
pen.(12)
TMM 1997:2
31