Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2012, Side 136

136
Sakir guðlegrar fullkomnunar Jesú hverfist dramað í myndinni að mestu
um mannlegan breyskleika Júdasar.
Greinina skrifaði Halldór Kiljan sama ár og myndin var tekin til
almennra sýninga eða árið 1928. Hvað það varðar er greinin með ólík-
indum skörp og ber með sér umtalsverða þekkingu höfundar á innviðum
Hollywood.4 En þrátt fyrir vandlætingu hans hefur vegur The King of Kings
vaxið með árunum og hún orðið um margt mikilvægt verk í bæði guðfræði-
legu og kvikmyndasögulegu tilliti. Hvað svo sem sagt verður um fagur- og
hugmyndafræði myndarinnar er The King of Kings einkar merkileg mynd
sem ber merki mikilla hræringa í Bandaríkjunum almennt og Hollywood
sérstaklega. Og sem fyrsta stórmyndin um Jesú Krist hefur hún orðið að
hálfgerðum frumtexta Jesúmyndarinnar svokölluðu og mótað mjög alla
umræðu um hana. Hér verður fyrst vikið að hugtakinu Jesúmynd og það
rætt í ljósi fræðilegra skilgreininga á kvikmyndagreinum. Í framhaldinu
verður hugað sérstaklega að þáttum er skýra og móta The King of Kings
en hætt er við að horft sé framhjá ef Jesúmyndarskilgreiningin ræður ein
för. Loks er vikið að samslætti hins kvikmyndalega og þess trúarlega í
mynd DeMilles, en þar er ekki síst að finna frumleika myndarinnar sem
Halldór Kiljan var kannski fullfljótur að afgreiða sem „andlaus[a] fimm-
aurabiflíumynd“.
Skilgreiningarvandi Jesúmyndarinnar
Þegar rætt er um Jesúmyndir hefur The King of Kings ákveðna sérstöðu. Hún
er auðvitað fjarri því að vera fyrsta myndin til að fjalla um ævi og störf Krists
en hún gerði það með meiri metnaði, tilkostnaði og auglýsingamennsku
en áður þekktist.5 Hún er nokkurs konar frumgerð Jesúmyndarinnar og
lagði línurnar fyrir aðrar myndir sem gert hafa Krist að umfjöllunar-
efni – að frátöldu Nýja testamentinu sjálfu er hún líklega helsta viðmið
Jesúmynda. Sem slík vekur hún líka upp ákveðnar spurningar um sjálft
hugtakið Jesúmynd sem við fyrstu sýn virðist sjálfgefið enda skilgreiningin
einföld og gagnsæ. Arnfríður Guðmundsdóttir segir að í dæmigerðum
4 Sjá frekar um grein Laxness hjá Birni Þór Vilhjálmssyni, „Modernity and the
Moving Image: Halldór Laxness and the writing of ‚The American Film in 1928‘“,
Journal of Scandinavian Cinema 2/2011, bls. 135–144.
5 Reyndar mætti nefna hér til sögunnar mynd D. W. Griffith, Intolerance, sem var
langdýrasta kvikmynd sögunnar þegar hún var frumsýnd árið 1916, en píslarsagan
er aðeins ein fjögurra sagna sem þar eru sagðar og sú veigaminnsta.
BJöRN ÆGIR NORðFJöRð